طراحی و ارزیابی برنامه کاربردی مبتنی بر موبایل برای کنترل اضافه وزن با رویکرد درمان شناختی رفتاری

براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، اضافه وزن و بیماری های مزمن و روحی-روانی ناشی از آن، به مرز هشداردهنده ای در جهان رسیده است. امروزه درمان شناختی رفتاری به عنوان یک روش خاص در خصوص کنترل اضافه وزن به مخاطبان می آموزد که چگونه الگوهای رفتاری نامناسب و افکار مخرب همراه با پریشانی را که بر رفتار و احساسات آن ها تاثیر منفی می گذارند، شناسایی کرده و تغییر دهند. هدف از اجرای این پژوهش، ارایه یک برنامه کاربردی مبتنی بر موبایل برای کنترل اضافه وزن با رویکرد درمان شناختی رفتاری است. 

این پژوهش از نوع کاربردی-توسعه ای است. در مرحله ی اول با بررسی برنامه های کاربردی در دسترس مبتنی بر موبایل و مرتبط با کنترل وزن و همچنین پروتکل درمان شناختی Beck برای کاهش وزن، قابلیت های برنامه کاربردی شناسایی و سپس بر اساس نظرسنجی از متخصصان، این قابلیت ها تعیین گردید. پس از آن، رابط کاربری برنامه کاربردی طراحی و کدنویسی لازم برای استفاده از آن انجام شد. سپس پایگاه داده به وسیله ی نرم افزار MySQL و برنامه کاربردی به وسیله ی نرم افزار فلاتر و زبان برنامه نویسی دارت ایجاد و CBTdiet نامیده شد. در انتها نیز کاربردپذیری برنامه کاربردی توسط کاربران با استفاده از پرسش نامه ی استاندارد QUIS ارزیابی گردید.

براساس معیارهای ورود و خروج، از بین 247 اپلیکیشن شناسایی شده، قابلیت های 17 اپلیکیشن بررسی شد. در نهایت با توجه به نظر متخصصان 21 قابلیت از جمله قابلیت ارسال پیام های انگیزشی به مخاطب و قابلیت پاداش دهی برای دستیابی به کاهش وزن یک کیلوگرم در هفته برای طراحی برنامه کاربردی مدنظر قرار گرفت. برنامه کاربردی طراحی شده در این پژوهش، از دیدگاه کاربران با میانگین 1/1±7/99 از 10 در سطح خوب قرار گرفت و توانست میزان قابل قبولی از رضایت مندی را در مرحله ی ارزیابی کسب نماید. بخش قابلیت های کلی نرم افزار، بالاترین میانگین(8/12) و بخش صفحه نمایش، پایین ترین میانگین نمره(7/89) را در بین تمامی بخش ها کسب نمود.

بر مبنای قابلیت های تعیین شده، برنامه کاربردی مبتنی بر موبایل برای کنترل اضافه وزن با رویکرد درمان شناختی رفتاری طراحی و ایجاد شد که می تواند با اصلاح سبک زندگی و تغییر افکار مخرب در کنترل اضافه وزن موثر باشد.