واکاوی رویکرد شیعه به حدیث «اصحابی کالنجوم»

حدیث «اصحابی کالنجوم» و برخی از احادیث مرتبط بدان، از سده های دور مورد مناقشه و رد و اثبات، از حیث لفظ و متن از سوی فریقین بوده اند و این مناقشات و مباحث، ضمن آثاری از علوم مختلف اسلامی یا به طور مستقل در میراث اسلامی دیده می شوند و هرچند، این حدیث و احادیث مرتبط بدان، از اهل سنت بوده و بیشتر مناقشات، توسط آنان صورت گرفته و مواضعی مختلف بلکه متعارض نسبت بدان داشتند، شیعه نیز هم زمان، بدان واکنش نشان داده و ضمن شرکت در این مناقشات، مواضع و رویکردهایی بعضا متعارض نسبت بدان داشته است. اما این مناقشات و رویکردها چه بودند؟ اعتبار آنها چیست؟ و چه ثمره ای بر این مواضع و رویکردها مترتب است؟در این مقاله، به روشی توصیفی‐تحلیلی و نیز کتابخانه ای تلاش می شود ضمن ارایه تاریخی این مناقشات و مواضع شیعی، به پرسش های بالا پاسخ داده و آشکار می کند که این مناقشات و رویکردها منسجم نبوده و مانند اهل سنت، شامل رد، اثبات همراه با توجیه حدیث و احادیث مرتبط بدان است و دلایل رد آن توسط شیعیان به عنوان حدیثی موضوع یا اثبات همراه با توجیه آن به صورت تحدید معنای اصحاب، به اهل بیت (ع) یا اصحاب غیرمنحرف، بسیار بوده و مهم ترین آنها، عدم عدالت مطلق صحابه، تعارض با تاریخ صدر اسلام، وجود احادیث معارض و استناد به نظرات منتقدان اهل سنت نسبت به این نوع احادیث است و هرچند که توجیهات شیعه نسبت به این حدیث، ممکن است قابل قبول باشد، اما دلایل نفی و رد حدیث به عنوان حدیثی موضوع، بسیار زیاد، محکم و تردیدناپذیرند و این توجیهات که متکی بر احادیثی چند از معصوم است، متاسفانه با تکیه بر حدیثی است که فی نفسه جعلی است که این امر خود بر مخدوش بودن بلکه جعلی بودن این احادیث توجیه گر می باشد.