انتشار دی اکسید کربن و مصرف سوخت های فسیلی: مطالعه موردی ایران با استفاده از رویکرد ARDL

روند صعودی میزان انتشار دی اکسید کربن طی دهه های اخیر نشان دهنده وضعیت نگران کننده مصرف سوخت های فسیلی به عنوان مهم ترین عامل انتشار دی اکسید کربن می باشد. هرچند در سال های مختلف باسیاست های اصلاح یارانه قیمتی برخی فرآورده های نفتی تلاش هایی هرچند ناچیز در جهت کنترل آن صورت گرفته اما نتایج حاصل از این سیاست ها موجب کنترل و یا کاهش انتشار کربن در کشور ایران نشده است. از مهم ترین سوخت های فسیلی می توان به نفت و فرآورده های نفتی، گاز طبیعی و زغال سنگ اشاره کرد. مطالعه حاضر به بررسی نوع رابطه میان مصرف سوخت های فسیلی و میزان انتشار کربن دی اکسید کشور در بازه زمانی 2021-1980 با استفاده از رهیافت خود توضیح با وقفه های توزیعی (ARDL) می پردازد. از یافته های حاصل از برآورد مدل می توان این گونه استنباط کرد که پویایی های کوتاه مدت در ارتباط با روابط بلندمدت وجود دارد. تفسیر ضریب تصحیح خطا که معادل 72/0- است، نشان می دهد که ضرایب کوتاه مدت و بلندمدت به صورت مستقیم به یکدیگر همگرا می شوند. همچنین نتایج حاصل از این مطالعه حاکی از آن است که افزایش یک درصدی مصرف فرآورده های نفتی، میزان انتشار دی اکسید کربن را در کوتاه مدت و بلندمدت به ترتیب 26/0% و 25/0% افزایش می دهد. سایر یافته های حاصل از مدل نشان می دهد یک درصد افزایش مصرف گاز طبیعی در کوتاه مدت و در بلندمدت به ترتیب اثراتی معادل 43/0% و 21/0% بر میزان انتشار دی اکسید کربن دارد. دیگر نتایج مدل حاکی از آن است که یک درصد افزایش مصرف زغال سنگ، میزان انتشار کربن را در کوتاه مدت به میزان 08/0% افزایش می دهد. به دلیل سهم بسیار ناچیز زغال سنگ در سبد مصرف انرژی کشور، مدل در بلندمدت اثر زغال سنگ بر میزان انتشار دی اکسید کربن را در نظر نمی گیرد. نتایج حاصل از مدل ARDLنشان می دهد که مصرف فرآورده های نفتی و گاز طبیعی تاثیری معنادار و مثبتی بر تخریب محیط زیست چه در کوتاه مدت و چه در بلندمدت دارد.