طراحی مدل موفقیت و کارایی مناطق ویژه اقتصادی با تمرکز بر رفتار صادراتی

صادرات یکی از مهمترین ملاحظات در تعیین میزان موفقیت این مناطق ویژه اقتصادی است. چالش این تحقیق، شناخت زیرمعیارهای صادراتی، نقش آنها در موفقیت مناطق ویژه اقتصادی و سهم آنها در کارایی این مناطق می باشد. این تحقیق در شش مرحله غربالگری شاخص ها با استفاده از روش دلفی، تعیین ابعاد معیارهای ارزیابی عملکرد مناطق ویژه اقتصادی، طبقه بندی معیارهای موثر در ارزیابی عملکرد مناطق ویژه اقتصادی با استفاده از تحلیل عاملی، برازش مدل، تعیین وزن معیارهای موثر در ارزیابی عملکرد مناطق ویژه اقتصادی و رتبه بندی کلی مناطق ویژه اقتصادی بر اساس معیارهای موثر شناسایی شده است که شناخت و شاخص های عملکرد در زیرمعیارها و خروجی مناطق ویژه اقتصادی در مراحل اول تا سوم با استفاده از روش دلفی و تحلیل مولفه های اصلی شامل پرسشنامه از کارشناسان تعریف شد. در گام چهارم وزن این زیرمعیارها با استفاده از روش آنتروپی شانون تعیین شد و در گام پنجم دوازده منطقه ویژه اقتصادی ایران با استفاده از روش تاپسیس رتبه بندی شدند. در فاز ششم، از رویکرد تحلیل پوششی داده های پنجره ای برای ارزیابی بازده این مناطق از سال 1384 تا 1395 استفاده شد. یافته ها نشان داد تعداد واحدهای صادرکننده به عنوان زیرمعیار بعد مشخصات کلی، بازاریابی صادراتی به عنوان زیرمعیار بعد توانمندسازی معیار و میزان صادرات به عنوان زیرمعیار بعد نتایج، عوامل اصلی ناکارآمدی منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان در سال های 1389 تا 1393، منطقه ویژه اقتصادی سیرجان در سال های 1389، 1390 و بین سال های 1393 تا 1395 و منطقه ویژه اقتصادی بم در سال های 1389، 1390 بوده اند.