ارزیابی شاخص های کیفیت خاک سطحی و خاک رخ در باغ های پسته بجستان، شمال شرق ایران

پسته یکی از محصولات مهم صادراتی، استراتژیک و سازگار با محیط های خشک ایران است. این مطالعه با هدف ارزیابی شاخص کیفیت خاک باغ های پسته در سطوح ژیومورفیک مختلف (کفه رسی غیرشور، حد واسط پدیمنت و کفه رسی شور، حد واسط مخروط افکنه و کفه رسی غیرشور، و کفه رسی شور) در دو بخش خاک سطحی (افق A) و کل خاک رخ (صفر تا 15 سانتی متر)، و تاثیر آن بر عملکرد پسته در پلایای بجستان انجام شد. برای این منظور، 12 خاک رخ در سطوح ژیومورفیک مزبور مطالعه شد. ویژگی های فیریکی و شیمیایی نمونه های خاک اندازه گیری شد. مجموعه حداقل داده (MDS) به روش تجزیه به مولفه اصلی (PCA) انتخاب و شاخص کیفیت خاک به دو روش تجمعی و وزنی محاسبه شد. نتایج نشان داد که هم در لایه سطحی و هم کل خاک رخ، در تمام سطوح ژیومورفیک مورد مطالعه در باغ خوب، شاخص کیفیت خاک وزنی به نسبت شاخص کیفیت خاک تجمعی بالاتر بود. سطح ژیومورفیک کفه رسی شور، به دلیل تجمع املاح محلول، بالا بودن سطح آب زیرزمینی و قرار گرفتن در نزدیکی کفه نمکی، در هر دو بخش لایه سطحی و کل خاک رخ، کمترین مقدار شاخص کیفیت خاک را به خود اختصاص داد. نتایج همچنین نشان داد که در هر دو لایه سطحی و کل خاک رخ، شاخص وزنی کیفیت خاک توانست ارتباط خوبی با عملکرد نشان دهد. بر این اساس، بهبود کیفیت خاک نه تنها در خاک سطحی، بلکه در لایه های عمقی خاکرخ، برای رسیدن به عملکرد مطلوب و پایدار این محصول در منطقه ضروری می باشد.