اثربخشی توان بخشی شناختی بر بهبود توانایی های شناختی سالمندان

رکود فعالیت های ذهنی در دوره سالمندی با نزول عملکرد تمام سیستم های بدن اعم از قلبی، عروقی، تنفسی، تناسلی، غددی، ایمنی و سایر دستگاه ها همراه است. اختلالات شناختی نیز یکی از مشکلات شایع در دوران سالمندی است که این مسیله به نوبه خود آنان را در معرض خطر قرار می دهد. سالمندی با تغییرات قابل ملاحظه در حافظه، هوش، ادراک، فراشناخت، یادآوری، حل مسیله و سایر توانایی های شناختی همراه است؛ بنابراین این پژوهش با هدف تعیین بررسی اثربخشی توان بخشی شناختی بر بهبود توانایی های شناختی سالمندان انجام شد.

پژوهش حاضر از نوع پژوهش های نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل افراد سالمند ساکن در مراکز نگهداری سالمندان شهرکرمانشاه بودند که از میان آن ها 24 نفر به روش نمونه گیری در دسترس و با توجه به معیارهای ورود به مطالعه انتخاب و به طور تصادفی در 2 گروه آزمایش و کنترل گمارش شدند. گروه آزمایش 20 جلسه 35 دقیقه ای و 2 بار در هفته تحت آزمایش با برنامه توان بخشی شناختی کاپیتان لاگ قرار گرفت و طی این مدت گروه کنترل آزمایشی دریافت نکرد. پس از آزمایش، برای هر 2 گروه پس آزمون به عمل آمد. ابزارهای پژوهش شامل پرسش نامه توانایی های شناختی نجاتی و نرم افزار توان بخشی کاپیتان لاگ بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی و آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیری و چند متغیری با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 24 استفاده شد. 

نتایج تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد آماره F برای مولفه های وابسته شامل حافظه (193/57=P<0/001, F)، توجه انتخابی (375/43=P<0/001, F)، تصمیم گیری (39/20=P<0/001, F)، برنامه ریزی (120/003=P<0/001, F)، توجه پایدار (312/07=P<0/001, F)، انعطاف پذیری (91/44=P<0/001, F) و شناخت اجتماعی (4/48=P<0/05, F) در سطح 0/05 و 0/01 معنادار هستند. می توان نتیجه گرفت برنامه توان بخشی شناختی موجب بهبود توانایی های شناختی سالمندان شده است. 

با توجه به اینکه توان بخشی شناختی تاثیر معناداری بر فعالیت های عصبی مناطق مغزی مرتبط با توانایی های شناختی دارد و موجب بهبود عملکرد آن ها می شود، می تواند به عنوان روشی مناسب در بهبود توانایی های شناختی به کار رود.