بررسی تاثیر خودمراقبتی بر وضعیت تغذیه ای سالمندان با تحلیل مدل سازی معادلات ساختاری

اهمیت توان خود مراقبتی در سالمندان برای بهبود در وضعیت سلامت جسمانی و روانی آنان سبب شده مستقیم ترین روش آزمایش در این زمینه، ارزیابی وضعیت توان خود مراقبتی و ارتباط آن با وضعیت تغذیه ای باشد. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر خودمراقبتی بر وضعیت تغذیه ای سالمندان در سالمندان شهر تهران در سال 1398 انجام شده است.

در این مطالعه توصیفی تحلیلی از نوع همبستگی، 420 سالمند مراجعه کننده به مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به روش نمونه گیری خوشه ای 2 مرحله ای بررسی شدند. ابزار گردآوری داده ها یک پرسش نامه 3 قسمتی شامل اطلاعات جمعیت شناختی، پرسش نامه 40 سوالی توانایی خود مراقبتی افراد سالمند و پرسش نامه 18 گویه ای وضعیت تغذیه ای سالمندان بود. معیارهای ورود به مطالعه تمایل به شرکت در پژوهش با رضایت کتبی، سن 60 سال و بالاتر، توانایی برقراری ارتباط و همکاری در مطالعه، سواد خواندن و نوشتن، عدم ابتلا به اختلال شناختی و معیار خروج تکمیل ناقص پرسش نامه بود. داده ها توسط نرم افزار آماری SPSS نسخه 16 و با استفاده از آزمون های آماری توصیفی و استنباطی همبستگی پیرسون و آنالیز مسیر با استفاده از شاخص های برازش مدل تحت نرم افزار EQS6/1 تجزیه و تحلیل شدند.

از بین سالمندان مطالعه شده، 7/65 درصد از نظر وضعیت توان خود مراقبتی در سطح مطلوب و 3/34 درصد در سطح متوسط قرار داشتند. 65 درصد سالمندان از نظر تغذیه ای در وضعیت عادی، 4/26 درصد در معرض سوءتغذیه بودند. بیشترین میانگین و انحراف معیار وضعیت تغذیه و وضعیت توان خود مراقبتی به ترتیب در سالمندانی که سن آن ها بین 70 تا 74 و 65 تا 69 سال بودند، به دست آمد (3/98± 21/47) و (6/64±87/51). نتایج حاصل معادلات ساختاری نشان داد خود مراقبتی با شدت 71 درصد بر وضعیت تغذیه ای سالمندان تاثیر داشته است. شاخص های به دست آمده در مدل RMR و RMSEA کمتر از 0/08 و سایرشاخص های برازش، میزان 0/90 و بالاتر نشان دادند.

بر اساس یافته ها، با توجه به سطح مناسب توان خود مراقبتی و تغذیه ای سالمندان و تاثیر عوامل فردی اجتماعی آن بر وضعیت خودمراقبتی، برنامه ریزی های هدفمند در راستای بهبود کیفیت زندگی، خصوصا کیفیت تغذیه در زمینه خود مراقبتی اهمیت دارد.