استدلال دانشجویان درباره تقلب در چهارچوب سازوکارهای تعهد گریزی اخلاقی

تعهد گریزی اخلاقی مجموعه سازوکارهایی شناختی است که افراداز آن ها برای تقلیل احساس منفی خود پس از ارتکاب عمل غیراخلاقی استفاده می کنند. هدف این پژوهش بررسی میزان این سازوکارها دراستدلال دانشجویان درباره ی تقلب و بررسی رابطه ی آن ها و اقدام به تقلب بود.

پژوهش حاضر پژوهشی با روش تحلیل محتوا است. جامعه ی پژوهش، دانشجویان دانشگاه سلمان فارسی کازرون و نمونه ی آن 379 دانشجویی بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. دانشجویان به سوالی بازپاسخ در مورد اینکه تقلب در امتحانات را چگونه ارزیابی می کنند و مقیاسی لیکرتی در مورد میزانی که در امتحانات تقلب می کنند، پاسخ دادند. پاسخ ها براساس انواع هشت گانه ی تعهد گریزی اخلاقی، بعلاوه ی نادرست دانستن تقلب مورد تحلیل محتوا واقع شد. از فراوانی و درصد، آزمون های نیکویی برازش (2χ)، تی، تحلیل پراکنش یک راهه و همبستگی پیرسون و دورشته ای برای تحلیل آماری استفاده شد.

9/40% دانشجویان تقلب را عملی نادرست می دانستند؛ با این حال 7/82% دانشجویان لااقل یک بار تقلب کرده بودند. از میانمحتواهای تایید کننده ی تقلب، 91/54% مربوط به توجیه اخلاقی بعنوان یکی از سازوکارهای تعهد گریزی اخلاقی بود.میزان استفاده از تعهد گریزی اخلاقی با اقدام به تقلب دارای رابطه ای معنادار (396/0:r) بود.همچنین به جز تفاوت جنسیتی در نادرست دانستن تقلب به نفع دانشجویان مونث، هیچ تفاوت جنسیتی یا مرتبط با پایه های تحصیلی یافته نشد.

بنظر می رسد تقلب، در استدلال بسیاری از دانشجویان، رفتاری چندان غیراخلاقی تلقی نمی شود. پیشنهاد می شود در برنامه ی درسی رسمی و غیررسمی دانشگاه ها، تمهیداتی جهت کاهش تعهد گریزی اخلاقی و تبیین غیراخلاقی بودن تقلب اعمال شود.