مطالعه تغییرات سالیانه ترجیح مطلوبیت زیستگاه ماهی بوتک دهان بزرگ Cyprinion macrostomum Heckel, 1843 در رودخانه زاب در چهار فصل

در برنامه های حفاظت از اکوسیستم های آبی، آگاهی از نیازهای زیستگاهی آبزیان نقش مهمی دارد. این مطالعه به منظور بررسی ترجیح ویژگی های بزرگ مقیاس زیستگاهی و شاخص مطلوبیت زیستگاه گونه بوتک دهان بزرگ، Cyprinion macrostomum در رودخانه زاب کوچک از حوضه تیگریس به اجرا درآمد. متغیرهای محیطی شامل pH، دما، EC، TDS، سرعت جریان، ارتفاع از سطح دریا، عرض رودخانه، عمق آب، شیب و نوع بستر و فراوانی نسبی ماهیان بوتک دهان بزرگ در 6 ایستگاه (هر کدام با 3 تکرار از پایین دست به بالادست رودخانه) در طی چهار فصل، از پاییز 1400 تا تابستان 1401 مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که مطلوبیت زیستگاه ماهی بوتک دهان بزرگ در طی چهار فصل متفاوت بوده و این گونه نواحی با pH در محدوده 10-9، دمای بالا، ارتفاع پایین، شیب بستر کم، سرعت جریان متوسط آب و بسترهای قلوه سنگی و تخته سنگی بدون پوشش گیاهی را ترجیح می دهد که در طی چهار فصل سال این مقادیر ترجیحی تقریبا مشابه هستند. ترجیح فاکتورهای EC، TDS، عرض رودخانه و عمق آب در فصل های مختلف توسط این گونه متفاوت بودند و محدوده های مختلفی از این فاکتورها را در طی فصل ها ترجیح می دهد. در فصل بهار و تابستان عرض رودخانه و عمق پایین تر و در فصل زمستان عرض و عمق بیشتر آب را ترجیح داد. دو فاکتور EC و  TDSدر فصل های بهار و تابستان محدوده پایین تر و در فصل پاییز و زمستان دامنه نسبتا بالاتر با توجه به تغییرات فصلی مورد ترجیح بود.