ارزیابی شاخص های ریسک سلامت اکولوژیک و انسانی فلزات (کادمیوم و سرب) در گرد و غبار ریزشی ساختمان های دانشگاه علوم و تحقیقات

افزایش جمعیت و توسعه زیرساخت های شهری و صنعتی موجب افزایش آلاینده های جوی و مشکلات محیط زیستی متعددی شده است. هدف از مطالعه حاضر منشاء یابی و سنجش شاخص ریسک سلامت فلزات سنگین (کادمیم و سرب)  در گرد و غبار ریزشی ساختمان های واحد علوم و تحقیقات بود. بدین منظور نمونه برداری ذرات رسوب کرده جوی (گرد و غبار) از فضاهای داخلی ساختمان ها در 20 نقطه به روش غیر فعال (Passive) انجام شد. غلظت های به دست آمده فلزات مورد مطالعه برای محاسبه انواع شاخص های ریسک سلامت، شاخص غنی شدگی، شاخص زمین انباشت، شاخص ریسک اکولوژیک، شاخص ریسک سرطان زایی و شاخص خطر (Hazard Index) استفاده شدند. میانگین غلظت فلزات مورد مطالعه در ایستگاه های مختلف برای فلزات کادمیوم و سرب به ترتیب 0/85±5/4081 و 71/9418±170/9257میلی گرم بر کیلوگرم ارزیابی شد. بین غلظت میانگین فلزات از نظر آماری دارای اختلاف بود به نحوی که این اختلاف محسوس با فلز سرب (0/05<P) و فلز کادمیوم (0/05>P) مشاهده گردید. فاکتور غنی شدگی تفاوت معنی داری را بین سرب (0/05<P) با کادمیوم (0/05>P) نشان دادند. شاخص زمین انباشت بین کادمیوم (0/05<P) و سرب (0/05>P) دارای اختلاف بود. شاخص ریسک اکولوژیک در همه ایستگاه ها به جز ایستگاه های 8 و 18 پایین ارزیابی شد. جذب مزمن روزانه از مسیر گوارشی برای فلز سرب در بالاترین حد محاسبه گردید. شاخص غیر سرطان زایی از مسیر گوارش برای فلز سرب بالا ارزیابی شد. مسیر تنفس نیز ریسک خیلی کم را نشان داد. به طور کلی نتایج نشان داد منطقه مورد مطالعه دارای آلودگی های فلزات سنگین می باشد که برای گروه های حساس جامعه دارای ظرفیت ریسک سرطان زایی و غیرسرطان زایی می باشد.