باروری افتراقی در ایران: شواهدی از آمارگیری شاخص های چندگانه جمعیت و سلامت 1394

در سال های اخیر، باروری پایین به پدیده ای همه گیر و فراگیر در مناطق مختلف کشور تبدیل شده است و بسیاری از استان ها و شهرستان های کشور، باروری زیر سطح جانشینی را تجربه می کنند. بااین حال، علیرغم همگرایی در تحولات باروری، به نظر می رسد که میزان و الگوی باروری در میان زیرگروه های مختلف اجتماعی-جمعیتی یکسان نباشد. بر این اساس، این مقاله با استفاده از روش تاریخچه موالید و داده های پیمایش ملی شاخص های چندگانه جمعیت و سلامت (1394)، به بررسی الگوها و سطوح باروری افتراقی در میان زیرگروه های مختلف اجتماعی و جمعیتی در ایران می پردازد. نتایج نشان داد که میزان باروری کل کشور در دوره زمانی 94-1392، 2/02فرزند به ازای هر زن بوده و همچنین تاخیر در فرزندآوری به سنین بالاتر (34-25 سال) رخ داده است. به علاوه، یافته ها بیانگر تفاوت های محسوس و معنادار باروری در میان زیرگروه های مختلف اجتماعی- جمعیتی (سکونتی، تحصیلی، شغلی، اقتصادی و...) است. نتایج رگرسیون پواسون نشان داد که متغیرهای سن، تحصیلات، اشتغال زنان، مصرف فرهنگی، وضعیت اقتصادی، سکونت شهری-روستایی و سطح توسعه یافتگی استان محل سکونت، تاثیر معنی داری بر باروری زنان دارند و حدود 42 درصد تغییرات باروری را تبیین کرده اند. ازاین رو، در سیاست های جدید جمعیتی، باید به باروری افتراقی در میان زیرگروه های مختلف اجتماعی توجه کرد و سیاست گذاری های هدفمند در این خصوص پی گیری نمود.