سنجش اعتماد عمومی به علم از دیدگاه ایرانیان

هدف این مقاله، سنجش اعتماد عمومی به یافته های علمی، مراکز علمی و پژوهشگران در ایران است. با تخصصی‏شدن روزافزون علم و فناوری و نفوذ آن در زندگی روزمره و گسترش رسانه‏‏ ها و وسایل ارتباطی، آگاهی در‏باره پیامدهای توسعه علم و فناوری در بین گروه‏های اجتماعی توزیع شده و مردم به علم و فناوری و دستاوردهای آن با تردید بیشتری نگاه می‏کنند. در شرایط توزیع اجتماعی دانش، دانشمندان دیگر به تنهایی دانش و توان پیش‏بینی همه دلالت‏های اجتماعی نوآوری را ندارند؛ این تحول ارزیابی دلالت‏های اخلاقی علوم و فناوری را از انحصار دانشمندان خارج کرده است. پژوهشگران علم و جامعه با طرح پرسش‏های خاص خود می‏کوشند جنبه ‏های مختلف ارتباط مردم با علم و فناوری را توضیح دهند که چگونه می‏توان میزان اعتماد مردم به علم و فناوری را سنجید و آنان را در رشد و پیشرفت جامعه سهیم کرد.

در این مطالعه از روش توصیفی و طرح پیمایشی بهره گرفته شده است. برای دستیابی به هدف، از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه بود. روایی محتوایی و صوری پرسش نامه با استفاده از نظر متخصصان و بررسی ضریب توافق ایشان، انجام شد. همچنین از روش اندازه گیری روایی سازه ای مدل مفهومی (تحلیل عاملی تاییدی و بررسی شاخص های برازش) استفاده و برای پایایی سوالات و گویه های تهیه شده از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد.

در مورد یافته های علمی، پاسخ‏دهندگان به موضوعات مرتبط با قوانین و مقررات علمی، تایید دیگر منابع، تایید دانشمندان دیگر و اینترنت اعتماد داشتند. در حالی که بررسی به وسیله افراد عادی و تایید رسانه‏ ها مورد اعتماد پاسخگویان نبود.‏ همچنین یافته‎ ها نشان داد که اکثریت جامعه‏،‏ به مراکز علمی اعتماد دارند.