کارائی مدل دو جمله ای منفی با انباشتگی بیش از حد انتظار صفر در تحلیل مدت اقامت مادران پس از زایمان

زایمان مادران یکی از شایع ترین عوامل بستری شدن آنها در تمام کشورها است که مدل بندی آن می تواند چگونگی توزیع آن را تبیین نموده و عوامل موثر در افزایش یا کاهش آن را معین کند. هدف این مطالعه ارایه یک مدل مناسب جهت مدل بندی مدت زمان اقامت مادران در بیمارستان و مقایسه مدل های مختلف تبیین این مقادیر است.
پژوهش حاضر یک مطالعه مشاهده ای - مقطعی بوده که بر روی یک نمونه تصادفی 1600 نفری از مادران مراجعه کننده به مراکز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اراک در نیمه اول سال 1383 جهت زایمان صورت گرفته است. از مادران انتخاب شده در نمونه مقادیر متغیر مدت اقامت آنها در بیمارستان (تعداد روزهایی که از پذیرش تا ترخیص در بیمارستان بوده اند) به عنوان متغیر پاسخ و متغیرهای سن مادر، توان دوم سن مادر، شغل مادر، فرزند ناهنجار متولد شده، رتبه تولد یا حاملگی، توان دوم رتبه تولد یا حاملگی، تعداد سقط های مادر، توان دوم تعداد سقط های مادر، تعداد فرزندان فعلی مادر، توان دوم تعداد فرزندان فعلی مادر، محل سکونت، نوع زایمان، وجود فرزند دو قلوی متولد شده و وجود فرزند سه قلوی متولد شده به عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شدند. جهت تحلیل داده ها از روش های پیشرفته و جدید مدل بندی داده های شمارشی و روش های ابتکاری مطرح شده در مقاله، استفاده شد.
نتایج مدل بندی مقادیر مدت اقامت مادران نشان داد که در ابتدا مدل دو جمله ای منفی با توجه به اینکه مقادیر واریانس و میانگین متغیر پاسخ برابر نبودند، مدل مناسبی جهت تبیین مقادیر مدت اقامت مادران بوده است و متغیرهای وجود فرزند ناهنجار، نوع زایمان (طبیعی، سزارین) و دو قلو زایی متغیرهای معنادار آماری در این مدل بر روی مقادیر مدت زمان اقامت مادران بوده اند. در صورتیکه از مدل های اختصاصی تر جهت این مدل بندی استفاده شود (مدل های بریده شده در نقطه صفر پوآسنی و دو جمله ای منفی)، مدل بکاربرده شده بیشتر مناسب است و متغیرهای سن، توان دوم سن، وجود فرزند ناهنجار، نوع زایمان، دوقلوزایی و سه قلوزایی متغیرهای معنادار در تبیین مقادیر مدت اقامت مادران بوده اند.
در مقالعه حاضر با توجه به ارایه یک تغییر متغیر ساده بر روی مقادیر مدت اقامت مادران، یک مدل مناسب آماری جهت تبیین آنها و مدل بندی این مقادیر بدست آمد. مدل بدست آمده متغیرهای بیشتری را با توجه به اختصاصی تر بودند این مدل نسبت به مدل های رایج ارایه نمود.