نیاپرستی اشکانیان؛ خاستگاه و ماهیت دینی و سیاسی آن
یکی از مسایلی که درباره اثرپذیری پادشاهی اشکانی از فرهنگ یونانی مآبی مطرح میشود، رسم پرستش پادشاه است. بیشتر محققان این فرض را مسلم دانسته اند که اشکانیان در این زمینه از رسوم پادشاهی سلوکی پیروی کرده و به پیروی از آنان بنیان گذار این سلسله را به مقام الوهیت رساندهاند. اطلاعات موجود در این باره علاوه بر چند گزارش تاریخی، برخی مدارک باستان شناسی و سکه شناختی را هم شامل میشود. آیا اشکانیان به تقلید از فرهنگ یونانیمآبی، نیاکان خود را پرستش کردند؟ مقاله پیش رو با تاکید بر سنتهای ایرانی، فرض موجود را بازنگری می کند. بیشک اشکانیان برای تحکیم فرمانروایی خود و برای کسب مشروعیت در روزگاری که پادشاهی، نهادی الهی تلقی میشد، از القاب پرطمطراق پادشاهان یونانیمآب بر سکه ها تقلید کرده اند. آنها مسلما در این راستا از سنن هنری هلنیستی نیز بهره گرفتهاند؛ اما برخلاف پادشاهان سلوکی و بطلمیوسی، هیچ مدرکی وجود ندارد که مشخصا کیش پرستش پادشاهان زنده را در این دوره تایید کند. نتایج حاصل از این پژوهش نیز که با شیوه توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر اسناد و مدارک ایرانی، یعنی متون زردشتی و سفالنبشته های نسا انجام شده است، نشان میدهد گزاره الوهیت ارشک در منابع و بناهای یادمانی نسای کهنه، به وجود رسم تقدیس و بزرگداشت نیاکان شاهی اشاره دارد که خاستگاه اصلی آن نه یونانیمآبی، بلکه باورهای کهن و اصیل ایرانی/زردشتی در پرستش فروهرها بوده است.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.