اثر آتش سوزی بر فرم های رویشی گیاهی در مرتع ییلاقی کبوده (استان کرمانشاه)

آتش سوزی به عنوان عاملی تهدید کننده در منابع طبیعی هر ساله در سطح وسیعی رخ می دهد. هدف از این تحقیق تعیین اثرات کمی و کیفی آتش سوزی بر گیاهان مرتعی و تعیین مقاومت گونه های مختلف مرتعی در مقابل آتش سوزی جهت احیای عرصه های مرتعی است. این تحقیق در سایت مرتعی روستای کبوده علیا در شهرستان کرمانشاه انجام شد. این سایت در سال 1396 دچار حریق شد. یک مرتع شاهد با ویژگی اکولوژیکی و توپوگرافی مشابه در مجاورت سایت آتش سوزی انتخاب گردید. سپس با تعیین منطقه معرف آتش سوزی و شاهد، به روش تصادفی- سیستماتیک چهار ترانسکت‏ 50 متری و 10 پلات ثابت (1×1 متر مربع) استقرار یافت و طی سه سال (99-1397) اقدام به آماربرداری و ارزیابی تراکم، تولید علوفه، تاج پوشش، وضعیت و گرایش مرتع شد. داده‏ها با نرم افزار SPSS مورد تجزیه آماری قرار گرفتند و مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که بین تیمارهای شاهد و آتش سوزی در سطح 1% اختلاف معنی دار وجود داشت. در هر دو عرصه شاهد و آتش سوزی، فرمهای رویشی گندمیان و پهن برگ علفی چندساله در هر دو عرصه شاهد و آتش سوزی در سطح 1% دارای اختلاف میانگین معنی دار از نظر تراکم و تاج پوشش بودند. آتش سوزی سبب کاهش میانگین تاج پوشش و در نتیجه کاهش میانگین تولید در گندمیان چند ساله و پهن برگ های علفی شد که بیانگر حساسیت آن ها در برابر آتش سوزی است. فرم رویشی بوته ای در سطح 1% برای تراکم و 5% برای تاج پوشش دارای تفاوت معنی دار در دو عرصه شاهد و آتش سوزی بود. در عرصه آتش سوزی تراکم، تاج پوشش و تولید گیاهان بوته ای کاهش یافته بود. آتش سوزی تا حدود زیادی باعث تغییر ترکیب گونه ای، حذف یا کاهش تراکم و بیوماس گیاهان بوته ای و گیاهان درختچه ای شده بود و برعکس آتش سوزی سبب افزایش تراکم، تاج پوشش و تولید در گندمیان یکساله و گیاهان علفی یکساله شد. گونه های مقاوم در مقابل آتش سوزی شامل گندمیان دایمی (Hordeum bulbosum و Elymus hispidus) بودند.