عمادالدین نسیمی، شیعه دوازده امامی یا عارف حروفی؟

عمادالدین نسیمی، شاعر و عارف برجسته قرن هشتم و نهم هجری، بیشتر به عنوان یک عارف پیرو طریقت حروفیه شناخته می شود و در اکثر قریب به اتفاق پژوهش هایی که در حوزه عرفان اسلامی و تاریخ ادبیات عرفانی صورت گرفته است، از او به عنوان یک عارف حروفی نام برده شده است. این در حالی است که با رجوع به دیوان اشعار فارسی او -که ملاک اصلی پژوهش حاضر است- در می یابیم که نسیمی، چه در حوزه مباحث کلامی و چه در حوزه موضوعات عرفانی، به صورت روشن و آشکار، تحت تاثیر تعالیم مذهب تشیع دوازده امامی قرار دارد. نسیمی در حوزه مباحث کلامی، قایل به جانشینی بلافصل امام علی(ع) بعد از حضرت رسول(ص) و عصمت ایمه دوازده گانه(س) و چهارده معصوم است. همچنین مطابق با نظریات شیعیان امامیه، معتقد به مباحثی همچون توسل، شفاعت، تولی، تبری و مهدویت است. علاوه بر این، همچون عارفان شیعه دوازده امامی، مباحثی چون نخستین تجلی و علت آفرینش بودن ایمه اطهار(س)، مقام مظهریت اسماء و صفات ایمه(س)، و همچنین علم لدنی ایشان را پذیرفته و بیان داشته است. اگرچه در گرایش عمادالدین نسیمی به طریقت حروفیه تردیدی وجود ندارد، اما به نظر می رسد که بر اساس نتایج پژوهش حاضر، قبل از این که او را حروفی یا منتسب به هر طریقت عرفانی دیگر بنامیم، شایسته است که او را شاعری مسلمان و از معتقدان به مذهب تشیع دوازده امامی بدانیم. البته این گرایش به «مذهب تشیع»، تعارضی با «مکتب سلوکی» او ایجاد نکرده است.