آراء عرفانی و کلامی شیخ عبدالحق محدث دهلوی در مفتاح الفتوح

کتاب مفتاح الفتوح از جمله مهم ترین آثار شیخ عبدالحق بن سیف الدین بن سعدالله ترک بخاری دهلوی(958 -1052) ملقب به محدث دهلوی، عالم حدیث، محقق، مورخ و از عارفان شبه قاره هند در اواخر قرن دهم قمری است. این کتاب که هنوز به صورت نسخه خطی در دسترس است، مشتمل بر هفتاد و هشت مقاله حاوی مطالب و مواعظ زاهدانه-عارفانه است که به منزله منشوری، راه و روش قادریه را نشان می دهد. گفته ها، نوشته ها و حکایات بسیاری از بزرگان و عارفان در این کتاب به چشم می خورد. از دیگر ویژگی های این اثر می توان به ترجمه و تفسیر آیات و احادیث و تعریف اصطلاحات و مفاهیم و رمزگشایی از مسایل عرفانی اشاره کرد. مسایل بنیادین این کتاب عبارتند از: مبانی تصوف، موت معنوی، تقرب به خدا، کشف و مشاهده، نفس و احوال آن، خوف و رجا، توکل و مقامات آن، فنا و بقا و... . این پژوهش که به روش اسنادی کتابخانه ای انجام شده است، ضمن بیان دیدگاه های برخی از عارفان، اندیشه های عرفانی و کلامی محدث دهلوی را بر اساس تفکرات قادریه تبیین و بررسی می کند.