سنجش تبدیل و ارتقای روستاها به شهر در راستای توسعه منطقه ای (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان تبریز)

امروزه تبدیل روستا به شهر به عنوان یک چالش اساسی در مباحث شهرنشینی و توسعه مطرح بوده و بسیاری از کشورها، خصوصا کشورهای در حال توسعه با آن مواجه هستند. در ایران نیز تبدیل روستا به شهر به عنوان یکی از موضوعات مهم در مباحث توسعه شهری و روستایی مطرح بوده است. چون توسعه این استراتژی تاثیر بسزایی در بهبود کیفیت زندگی در نواحی روستاها، توزیع متعادل جمعیت، امکانات و سرمایه، کاهش مهاجرت به شهرهای بزرگ، افزایش مشارکت روستاییان و توسعه اشتغال در روستاییان به طور کلی توسعه پایدار منطقهای را بدنبال دارد. پژوهش حاضر با هدف الویت بندی ارتقاء روستا شهرها در جهت توسعه پایدار منطقه ای در شهرستان تبریز در روستاهای بالای 4000 نفر جمعیت (به عنوان نمونه های مورد بررسی) در قالب 24 شاخص انجام شده است. روش تحقیق به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع توصیفی - تحلیلی می باشد. روش گردآوری اطلاعات و داده ها اسنادی و پیمایشی است. در پردازش و تحلیل داده ها از روش موریس و شاخص مرکزیت برای رتبه بندی روستاها استفاده شده و از تکنیک کپ لند برای تلفیق رتبه های حاصل از این مدل ها و اولویت بندی نهایی روستاهای مستعد ارتقاء به شهر بهره گرفته شد. نتایج حاصل از تکنیک کپ لند حاکی از این است که روستای مایان سفلی در اولویت اول و الوار سفلی در اولویت آخر جهت ارتقاء به شهر قرار دارند؛ چرا که بررسی وضعیت طبیعی و اقتصادی و کالبدی این روستاها گویای وضعیت مناسب و نامناسب این روستاها می باشد. پیشنهاد می شود در جهت تقویت و بستر سازی تبدیل به شهر، پراکندگی سکونتگاه ها و کارکرد اقتصادی آن ها، بازار سکونتگاه و شعاع عملکرد آن، اولویت محلی و منطقه ای در استقرار صنایع و توان سکونتگاه روستایی مستعد در تامین یا برخورداری از این اولویت ها، برنامه ریزی شود.