ارزیابی اثر نوسانات دمایی شب و روز در فصول مختلف سال بر تشکیل میوه لاین های فلفل شیرین (Capsicum annuum L.)

به منظور ارزیابی واکنش لاین های مربوط به سه جمعیت فلفل شیرین تحت عنوان جمعیت A، B و C، به ترتیب در سه رنگ میوه قرمز، نارنجی و زرد، به سه شرایط دمایی مختلف شامل دمای بهینه روز و شب (به ترتیب 2±25 و 2±20 درجه سانتی گراد)، دمای پایین شب (دمای روز 2±25 و دمای شب 2±11 درجه سانتی گراد) و دمای روز بالا (دمای روز 2±40 و دمای شب 2±20 درجه سانتی گراد) در فصول مختلف سال، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی (ترتیبی- فاکتوریل) در سه گلخانه مجزا با دماهای ذکرشده در جنوب استان کرمان طی سال های 1399-1398 به مرحله اجرا درآمد. برای هر جمعیت 100 لاین مورد کشت قرار گرفت و درصد لاین های بدون میوه، درصد لاین های با میوه بدون بذر، درصد لاین های با میوه بدفرم، وزن میوه، طول و قطر میوه، شاخص شکل میوه (نسبت طول به عرض میوه) و ارتفاع بوته در هر جمعیت مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد در شرایط دمای بهینه، تمام لاین ها از رشد مطلوبی برخوردار بودند و هیچ بوته ی پارتنوکارپی در جمعیت های مورد ارزیابی مشاهده نشد. اما نوسانات دمایی شب و روز خارج از دامنه دمای بهینه، سبب تغییرات چشمگیری در رشد بوته، توسعه میوه و تشکیل بذر گردید. تاثیر منفی دمای بالای روز بر ویژگی های مورد ارزیابی کمتر از دمای پایین شب بود. با کاهش شدید دمای شب، جمعیت A بیشترین درصد بوته های با میوه بدون بذر را تولید کرد. درصد لاین های پارتنوکارپ جمعیت B و C نسبت به جمعیت A در دمای پایین شب و بالای روز به طور قابل توجهی کمتر بود. بیشترین درصد میوه های بدفرم در دمای نامطلوب بالای روز و پایین شب به ترتیب به میزان 10 و 12 درصد مربوط به جمعیت A بود. این درصد در جمعیت C نسبت به جمعیت A (در دمای نامطلوب بالا روز و پایین شب به ترتیب 3 و 4 درصد) به طورقابل توجهی کمتر بود که احتمالا به دلیل تحمل بیشتر این جمعیت به نوسانات دمایی است. همچنین درصد لاین های پارتنوکارپ جمعیت A (6 و 4 درصد به ترتیب دمای نامطلوب بالا روز و پایین شب) نسبت به دو جمعیت B و C بیشتر بود. با این وجود جمعیت C در شرایط نامطلوب دمایی، میوه هایی با شاخص شکل مطلوب تر تولید کرد که می تواند نشانه تحمل بیشتر این جمعیت به نوسانات دمایی باشد. لاین های متحمل به تغییرات دمایی شناسایی شده در این پژوهش را می توان برای تحقیقات آینده جهت استفاده در برنامه های اصلاحی و تولید بذر هیبرید مورد استفاده قرار داد.