اثر جلبک های اسپیرولینا و قهوه ای و سطوح سرب بر برخی شاخص های مورفوفیزیولوژیکی گیاه کلم زینتی

سرب یکی از فلزات سنگین و آلاینده های مهم زیست بوم شناخته شده است. استفاده از گیاهان جهت رفع آلودگی خاک یا گیاه پالایی، روشی مقرون به صرفه می باشد. امروزه با توجه به افزایش آلودگی منابع خاک و مشکلات ناشی از آن، شناسایی گیاهان مفید در این زمینه ضروری به نظری می رسد. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر فلز سنگین سرب و کاربرد جلبک قهوه ای و اسپیرولینا بر کلم زینتی رقم ’پیچ دار‘ (Brassica oleracea L.) و بررسی گیاه پالایی در این گیاه انجام گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سال 1399 در گلخانه تحقیقاتی و پژوهشی دانشگاه زنجان انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سرب از منبع نیترات سرب با سه غلظت (صفر، 25و50 میلی گرم بر کیلوگرم) در چهار تکرار و در دو مرحله با فاصله زمانی دو هفته به خاک گلدان ها اعمال شد. فاکتور دوم شامل عدم وجود جلبک (شاهد)، جلبک قهوه ای (Polycladia indica) و جلبک اسپیرولینا(Arthrospira platensis)  در چهار تکرار بود. صفات مورفوفیزیولوژیکی اندازه گیری شده نیز شامل تعداد برگ های هر بوته، شاخص سطح برگ، وزن تر و خشک ریشه، کلروفیل کل، آنتی اکسیدان کل، آنزیم پراکسیداز، گلایسین بتایین، مالون دی آلدهید، سرب برگ و فسفر برگ بود. نتایج تجزیه واریانس حاکی از تاثیر معنادار سطوح مختلف سرب و اثر جلبک ها بر صفات تعداد برگ های هر بوته، شاخص سطح برگ و وزن تر و خشک ریشه ، کلروفیل کل و آنتی اکسیدان کل بود. علاوه بر این اثرات متقابل برای صفات شاخص سطح برگ، وزن تر و خشک ریشه، آنتی اکسیدان کل و میزان سرب برگ معنی دار گردید. مقادیر گلایسین بتایین، مالون دی آلدهید و فسفر برگ در اثر اصلی سرب در سطح یک درصد معنی دار شد. طبق نتایج مقایسه میانگین میزان سرب برگ با افزایش غلظت سرب بیشتر شده است که البته جلبک ها به عنوان یک عامل کمکی می توانند میزان جذب سرب موجود در گیاه را کاهش دهند. میزان فسفر برگ نیز تحت تاثیر اثر اصلی سرب و جلبک معنی دار شد و بیشترین میزان فسفر با میانگین درصد 56/0 درصد در جلبک اسپیرولینا و کمترین 48/0 درصد در شاهد مشاهده شد.