نقش دولت در تغییرات نرخ باروری در ایران از منظر متغیرهای اقتصادی

جمعیت و نرخ باروری، به دلیل آنکه بر عرضه نیروی کار و تقاضای کل اقتصاد تاثیر می‎گذارد، از مهم ترین متغیرهای اقتصاد به حساب می آید. افزایش جمعیت، تاثیرات زیادی بر جنبه‎های مختلف زندگی مانند بازارها، محیط زیست، آموزش، اشتغال و نهایتا، رشد اقتصادی دارد. و از این رو، تنظیم آن به منظور تحقق اهداف اقتصادی و اجتماعی، از برنامه‎های دولت‎ها بوده است. به این منظور در این مقاله، تاثیر سیاست‎های دولت برای تنظیم خانواده در کنار سایر متغیرهای اقتصادی مانند نرخ اجاره مسکن، نرخ مشارکت زنان، تحصیلات زنان، بر نرخ باروری کل بررسی شده است. این مطالعه، درباره داده‎های متغیرهای مذکور در بازه زمانی سال 1360 تا 1397 بوده که با رویکرد مدل خودرگرسیون با وقفه توزیعی (ARDL) انجام گرفته است. نتایج نشان می دهد، سال هایی که جهت گیری سیاست های تنظیم خانواده دولت در جهت کنترل باروری بوده، این سیاست ها موثر واقع شده و باروری در طی این سال ها کاهش یافته است. مشارکت زنان بر باروری، اثر منفی دارد. افزایش نرخ اجاره مسکن نیز به کاهش باروری منجر می‏شود و تحصیلات آموزش عالی زنان بر نرخ باروری از لحاظ آماری، معنادار است.