بررسی و پهنه بندی کیفیت شیمیایی چاه های آب شرب و کشاورزی برخی از شهرستان های استان اصفهان

در سال های اخیر، عواملی همچون رشد جمعیت، کمبود بارندگی و افزایش فعالیت های شهری، صنعتی و کشاورزی، سبب استفاده بیشتر از منابع آب های زیرزمینی شده است. این مساله مشکلات زیادی را برای اقتصاد، اکوسیستم و سلامتی انسان به همراه خواهد داشت. با توجه به ضرورت بررسی و پایش کیفیت آب های زیزمینی، پژوهش حاضر با هدف بررسی شاخص های شیمیایی مهم چاه های آب در برخی از شهرستان های استان اصفهان به اجرا درآمد.

برای انجام این مطالعه، 181 نمونه آب چاه از شهرستان های خوانسار، داران، تیران، فریدون شهر، نجف آباد و دهاقان جمع آوری و مقادیر هدایت الکتریکی (Electrical conductivity یا EC)، pH و غلظت نیترات در آن اندازه گیری گردید. سپس ضریب خطر (Hazard quotient یا HQ) نیترات (خطر غیر سرطان زایی نیترات) محاسبه شد. برای تهیه نقشه های پراکنش ویژگی های اندازه گیری شده، نرم افزار ArcGIS مورد استفاده قرار گرفت.

مقدار EC از 4/191 تا 7624 میکروزیمنس بر سانتی متر، pH از 49/6 تا 2/8 و غلظت نیترات از 9/1 تا 2/99 میلی گرم در لیتر متغیر بود. کمترین مقدار شاخص HQ برای گروه مردان (03/0) و بیشترین مقدار آن برای گروه کودکان (68/3) گزارش شد. مقدار میانگین HQ برای گروه مردان، زنان و کودکان به ترتیب 61/0، 74/0 و 40/1 به دست آمد.

تمامی مقادیر اندازه گیری شده pH در محدوده استاندارد ملی ایران (1053) و سازمان حفاظت محیط زیست ایران بود. مناطق مورد بررسی محدودیتی از نظر غلظت نیترات برای استفاده از آب چاه ها جهت کشاورزی نداشتند؛ هرچند در 6/78 درصد از مناطقی که مقدار نیترات در محدوده 50-1/22 میلی گرم در لیتر بود، احتمال افزایش مقدار نیترات و نامناسب شدن آن برای شرب وجود دارد.