فرایند گذار از معادانکاری به معادباوری در سیر نزول قرآن

چگونگی تغییر عمیق باور مشرکان عصر نزول از انکار سرسختانه معاد تا یقین به آخرت و استقبال از مرگ در راه خدا، سوالی در خور توجه است. چینش آیات محوری پیرامون معاد بر اساس ترتیب نزول، سبب دست یابی به فرایند این تحول و روش خاص قرآنی در نهادینه سازی باور معاد در جان اعراب است. براین اساس، این پژوهش به فرایند تحول آفرینی قرآن کریم در بعد معادباوری در سه مرحله دست یافته است. در اولین مرحله، قرآن کریم در نخستین سور مکی، با تعریف معاد و بیان اجمالی مباحث کلیدی پیرامون آن، از بعد انگیزشی جامعه را برای پذیرش حقانیت معاد آماده ساخته است. در دومین مرحله با ظهور مخالفت ها و شبهه افکنی ها، با ارایه احتجاجات روشن، به تخریب پایه های استدلالی مشرکان و تبیین و اثبات حقیقت معاد از بعد شناختی پرداخته است و در مرحله سوم بعد از دوران مدنی با تبیین نقش معاد باوری در رفتار مومنانه، در جهت تعمیق و عملیاتی ساختن معادباوری و تبیین کارکرد آن در حرکت ایمانی و رفتار سازی موحدانه گام برداشته است.