هند و عربستان سعودی؛ از همکاری تقویت شده تا مشارکت راهبردی

با روی کارآمدن ملک سلمان در ژانویه سال 2015 و مودی در سال 2014 تمرکز روی تغییر رویکردها در دو کشور قرار گرفت و یکی از وجوه آن نگاه هند به آن سوی مرزهای غربی و نگاه سعودی به اقیانوس هند است. بن سلمان با برنامه هایی مانند برنامه ملی تحول 2020 و چشم انداز 2030 به چالش های ناشی از تغییر شرایط اقتصادی جهانی پاسخ داد و این برنامه شامل گشایش اجتماعی برای اقتصاد پس از نفت است. روندهای اخیر در روابط هند و عربستان بر اهمیت این مشارکت که در حوزه های اقتصادی، امنیتی، دفاعی، راهبردی و سیاسی تاکید دارد. سعودی ها از تقویت نقش پذیری ژیوپلیتیکی و اقتصادی هند در منطقه و فراتر از آن خرسند و آشکارا در پی تقویت و بهره برداری حداکثری از ظرفیت های موجود در روابط هستند. همچنین، ریاض به دلیل پتانسیل بازار، ساختار جمعیتی، زیرساخت ها، قابلیت های دفاعی، قدرت نرم، ارتباطات راهبردی دهلی نو در کنار جایابی این کشور در راهبردهای کلان امنیتی ایالات متحده، به دنبال تعمیق روابط با این کشور است. بدیهی است اقتصاد عربستان در سال های اخیر برای جذب سرمایه گذاران، شرکت ها، نیروی کار و متخصصان ماهر هندی مناسب تر از گذشته است و با برنامه ای هدفمند درصدد هدایت این همکاری ها به سمت حوزه هایی نظیر گردشگری، مسکن، فناوری اطلاعات و غیره تحت پروژه بلندپروازانه چشم انداز 2030 است. همچنین، برنامه های توسعه هند مانند «هند مهارتی»، «هند دیجیتال»، «شهرهای هوشمند» و توسعه زیرساخت، از زمره پروژه هایی هستند که سعودی ها علاقه مند به مشارکت و سرمایه گذاری روی آنها هستند. ذکر این نکته ضروری است پیوند هند با عربستان سعودی برای دهلی از مناظر مختلف حایز اهمیت است که از آن زمره کاهش سطح اثرگذاری پاکستان در جهان اسلام در مسیله کشمیر و امکان اتصال با دنیای عرب از کانال عربستان سعودی است. درعین حال، هند، عربستان، امارات و ایالات متحده پروژه اتصال ریلی هندوعربی جهت اتصال دریایی و ریلی هند به منطقه عربی را آغاز کرده اند که از یک سو، تاکید توافق هندوابراهیمی بر امنیت دریایی را معنادار می کند و از سوی دیگر، می تواند باکاهش اعتبار چابهار و یا تهدیدانگاری برای چین چالش های جدیدی را برای منطقه فراهم آورد.