لکچر-پرفورمنس و خلق معنا: چگونگی شکل گیری معنا در دوگانه سخنرانی و اجرا با تکیه بر نقد رتوریکی

«لکچر- پرفورمنس» با عنوان فارسی «سخنرانی- اجرا» یا «اجرا- گفتار» مفهومی به نسبت نوپا است که از اواخر قرن بیستم فرصتی برای خلاقیت و تاثیرگذاری بیشتر سخنرانان و اجراگران فراهم کرده است. این شکل دوگانه، تلفیقی از سخنرانی و اجرا است. بخش سخنرانی معمولا شامل صحبت در مورد موضوعی خاص است و بخش اجرا می تواند از رسانه های مختلف به شکلی هدفمند در خدمت هدف اثر، استفاده کند. به این ترتیب، با دراماتورژی نمایشی، سخنرانی؛ سرزنده تر، هنری تر و تاثیرگذارتر می شود. مساله ی موردبحث در این مقاله، نحوه ی خلق معنا با استفاده از عناصر مختلف در «لکچر- پرفورمنس» است. این پژوهش بعد از تعریف این فضای دوگانه، به تفاوت های آن از هریک از اجزای سازنده اش یعنی سخنرانی و اجرا می پردازد و ذات دوگانه ی آن را تبیین می کند. اگر سخنران تنها از طریق ارایه ی مستقیم مطالب به شکل دهی معنا می پردازد، و اجراگر تنها از طریق اجرای هنری به این عمل توجه می کند، در دوگانه ی لکچر- پرفورمنس مطلب از طریق بازی بین سخنرانی و اجرا به مخاطب منتقل می شود و مخاطب باید با یافتن رابطه ی بین سخنرانی و اجرا، معنایی را برای خود خلق کند. پس پرسشی که مطرح می شود، چنین است: «لکچر- پرفورمنس» برای درگیر کردن مخاطب در فرایند تولید معنا از چه ابزاری استفاده می کند تا بتواند پیام را نه تنها از طریق سخنرانی مستقیم، و نه از طریق اجرا، بلکه با تلفیقی از سخنرانی و ابزار هنری و نشانه های دیداری و شنیداری تولید کند؟ بدین منظور، اثری با عنوان «درباره ی حقیقت» به عنوان نمونه ی موردی انتخاب و از نقد رتوریکی سه مرحله ای برای تحلیل استفاده شده است. نقد رتوریکی به دلیل سنجش رابطه ی بین فرستنده، اثر و گیرنده و پرداختن به نحوه ی ایجاد معنا برای این پژوهش مناسب است. در این نقد، ابتدا هدف اثر مشخص شده، سپس نحوه ی پرداخت آن هدف بررسی شده و درنهایت، نوعی ارزیابی زیباشناسانه صورت گرفته است. نتایج بررسی این اثر نشان داد که هدف از «درباره ی حقیقت»، به چالش کشیدن مفهوم حقیقت و ارتباطش با انسان و انسانیت است. مولف از نشانه های فراوانی برای ایجاد ارتباط بین لایه های مختلف استفاده کرده، از قبیل رنگ، رقص، آیرونی و غیره، و درنهایت با توجه به اینکه تولید معنا به کشف معنا توسط مخاطب در لایه های مختلف بستگی دارد، همین غنای چندلایه، زیبایی آفرین است. در نتیجه گیری کلی تر می توان گفت در «لکچر- پرفورمنس»، سخنران- اجراگر می تواند از همه ی ظرفیت های سخنرانی و اجرا در ارتباط باهم استفاده کند و با ایجاد لایه های معنایی، مخاطب را در خلق معنا شریک سازد. این پژوهش کیفی، توصیفی- تحلیلی بوده و از ابزار کتابخانه ای و اینترنتی سود جسته است.