کارکردهای بیانی مقدمه و صحنه های آغازین در فیلمنامه گذشته اثر اصغر فرهادی با رویکرد نئوفرمالیسم

مقدمه یا پرده ی نخست فیلم نامه، بخش مهمی از روایت فیلم را شامل می شود که بیان گر شگرد فیلم نامه نویس در شروع روایت است. در وهله نخست، صحنه های آغاز را شکل می دهد که عناصر مقدمه و ژانر را در خود جای می دهند. شیوه ی بیانی مقدمه و صحنه های شروع به سبک فیلم نامه نویس مربوط می شود و در انتقال زمینه های مفهومی فیلم نامه بسیار حایزاهمیت است. در بستر فیلم نامه و متن، صحنه های آغاز دارای یک وجه روایی و یک وجه تصویری اند و بدین نحو عناصر اصلی مقدمه را ارایه می دهند. هدف از این پژوهش بررسی عناصر ساختاری و روایی همچنین عناصر تصویری یا همان سبک در مقدمه و صحنه های شروع است که منجر به خلق مفاهیم و معناها یا همان کارکردهای بیانی می شوند و نشان دهد که عناصر بیانی و تصویری در فیلم نامه قابل بررسی و تحلیل است. این پژوهش به روش تحلیلی و توصیفی با استناد به منابع کتابخانه ای انجام شده است. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این مساله است که چگونه می توان با استفاده از رویکرد نیوفرمالیسم یا همان سیستم سبکی و روایی برآمده از این نظریه، ویژگی های بیانی و معنایی صحنه های آغازین و مقدمه را تحلیل و تبیین کرد. چهارچوب نظری این پژوهش براساس رویکرد نیوفرمالیسم طرح ریزی شده است که فیلم نامه را در دو سیستم روایی و سبکی موردبررسی قرار می دهد. نظام سبکی مربوط به تمام عناصر تصویری است که به تعبیر تامپسون مواد سینمایی نام دارند و پنج دسته میزانس، گرافیک، صدا، دوربین و تدوین را شامل می شوند. این تحقیق ساختار روایی مقدمه و صحنه های شروع فیلم نامه «گذشته» نوشته و ساخته اصغر فرهادی (1392) را در کنار نظام سبکی آن موردمطالعه قرار می دهد. فیلم نامه «گذشته» دارای زبان تصویری قابل تحلیل در شکل دادن معنا است. در تحلیل نظام سبکی و روایی اثر می توان دریافت که فرهادی به ماهیت صحنه آغاز آگاه است. از تحلیل صحنه های شروع و مقدمه این فیلم نامه چنین نتیجه ای حاصل می شود که دو بخش فیلم نامه به واسطه سیستم روایی و عناصر بصری سبکی دارای کارکرد بیانی و معنایی می شوند و به طور مجزا قابل تحلیل و بررسی اند. همچنین تحلیل نمونه نشان می دهد فیلم نامه نویس می تواند از اکثریت مواد سینمایی بسته به نیاز روایی بهره ببرد.