آیا خدایی هست؟ (نقد پیشینی بر نقدهای پسینی هیوم)

ایرادهای هیوم بر براهین خداشناسی را می توان آغاز منظر انتقادی پسینی برشمرد که در آن یک متفکر می کوشد تا با جایگزینی دلایل تجربی و طبیعی و همسان سازی علت ها، ادله و براهین عقلی و فلسفی را ناکارآمد نشان دهد. نقدهای هیوم سبب بسط و شکوفایی فکر فیلسوفان در دفاع از ادله خداباوری گردیده و می توان مدعی شد که اشکال های او یک غنیمت مهم در تفکر فلسفی محسوب می شود. با این وصف او یک متفکر غیرمعمول است که علیه هر امر هنجاری و متداول دست به شورش فکری می زند. در این نوشتار می کوشیم تا سه اشکال اساسی او که می توان آنها را مهم ترین ایرادها و نقدهای هیوم بر خداشناسی و امکان وجود خدا برشمرد، بررسی نموده و رنجوری ها و خلط ها و اشتباه های وی را مورد توجه قرار دهیم. روش بحث ما نه رویکرد طبیعی و علمی بلکه برهانی و فلسفی است. کوشش خواهد شد تا ابتدا تعابیر و نقض های هیوم بررسی شده و سپس در ذیل همان مساله، نقدهای وارد بر اشکال های وی را طرح کنیم. هدف اصلی ما این است تا نشان دهیم که تمامی ایرادهای هیوم، نقضی و سلبی است و وی نتوانسته است برهانی ایجابی بر ردیه های خود طرح کند.