تحلیل زیبایی شناختی لحن درحبسیه های مسعود سعد سلمان

یکی از زیرشاخه های انواع ادب غنایی در فارسی حبسیه یا زندان نامه است. مسعود سعد از بین شاعران ایران بیشترین حبسیه را دارد. اشعار حبسیه او در بافت کلام، بیانگر لحن های متنوعی است که در زیبایی شناختی و فضاسازی پیام او نقش بسزایی دارد. عناصر سازنده لحن های متفاوت در حبسیه ها به علت خلق وخوی خاص و جزییات ساختاری در بافت کلامی مسعود سعد، در ایجاد ارتباط با خواننده و زیبایی شناختی شعرش تاثیر گذاشته است. هدف از این پژوهش بررسی عوامل موثر در ایجاد لحن و انواع آن در حبسیه های مسعود سعد است. در این تحقیق با ابزارهای کتابخانه ای به روش توصیفی تحلیلی، عوامل فکری، عاطفی، ادبی و زبانی لحن ساز که در تنوع لحن در شعر او موثر بوده را موردبررسی قرار داده ایم و به این نتیجه دست یافتیم که عناصر متعددی همچون صور خیال، موسیقی درونی، بیرونی و کناری، اصوات و آواهای مناسب حبسی، قالب های قصیده و قطعه، وزن، واژگان، هجاها و الگوی ساختاری از عوامل ایجاد لحن در حبسیه های مسعود سعد هستند و او در ساخت حبسیه ها انواع لحن انتقادی، اعتراضی، دادخواهانه، پرخاشگرانه، گلایه آمیز، اندوهگینانه، عاجزانه و... را استفاده کرده است. این تنوع لحن در زیبایی شناختی و میزان توفیق در انتقال پیام تاثیر داشته و او را متمایز از دیگران ساخته به همین دلیل بدون درک نوع لحن، فهم معنی و ساختار شعر او با مشکل مواجه می شود.