بررسی رویکرد بهبود کیفیت فرآیند یاددهی- یادگیری در طراحی الگوی مدرسه پژوهش محور

هدف از پژوهش حاضر، بررسی رویکرد بهبود کیفیت فرآیند یاددهی- یادگیری در طراحی الگوی مدرسه پژوهش محور بوده است.

روش تحقیق آمیخته بود. جامعه آماری در بخش کیفی خبرگان، صاحب نظران، متخصصان و افراد کلیدی آموزش و پرورش و آموزش عالی، در بخش اعتباریابی، گروهی از خبرگان و متخصصان آموزش و پرورش مازندران و در بخش کمی معلمان دوره های ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم استان مازندران در سال تحصیلی 1402-1401 به تعداد 39041 نفر بودند. در بخش های کیفی با روش نمونه گیری گلوله برفی تعداد 22 خبره، اعتباریابی با روش هدفمند 20 خبره و کمی با روش خوشه ای نسبی 380 نفر انتخاب شدند. داده ها در بخش های کیفی از طریق روش داده بنیاد با مصاحبه، اعتباریابی از طریق اجرای تکنیک دلفی با چک لیست نظرسنجی و داده ها در بخش کمی از طریق مدل سازی معادلات ساختاری با پرسش نامه 118 گویه ای، استخراج و تجزیه و تحلیل شد. برای تعیین روایی و پایایی در مرحله کیفی از روش های مقبولیت و قابلیت تایید، در مرحله اعتباریابی از بازنگری و بازبینی خبرگان و در مرحله کمی، روایی پرسش نامه ها به سه روش صوری، محتوایی و سازه تایید شد. پایایی هم به سه روش تعیین ضریب بارهای عاملی گویه ها، آلفای کرونباخ مولفه ها (بین 738/0 تا 86/0) و پایایی ترکیبی (بین 843/0 تا 9/0) برآورد و تایید شد.

طبق نتایج بخش کیفی مدل پارادایمی دارای 11 بعد و 24 مولفه به شرح؛ شرایط علی (تفکر آینده نگرانه به پژوهش، نگرش توسعه پژوهش-آموزش، ضرورت پژوهش محوری در آموزش و ضعف سیستم آموزش محور)، شرایط زمینه ای (سیاست های بالادستی، برنامه های درسی، محتواهای آموزشی، امکانات و زیرساخت ها و انگیزش دانش آموزان)، شرایط مداخله ای (رهبری مدیران نظام آموزشی، حمایت های مادی و غیرمادی، ارزش های دینی- ملی، ارزشیابی پژوهش محور، پرورش روحیه انتقادی و حل مساله)، راهبرد (خلاقیت و خردمحور شدن آموزش، توانمندسازی منابع انسانی، مشوق های انگیزشی، کارگاه ها و جشنواره های علمی پژوهشی، ایجاد محیط پژوهش محور و اشاعه فرهنگ پژوهش محور) و پیامد (پیامدهای تحصیلی، پیامدهای فردی، پیامدهای نظام آموزشی و پیامدهای اجتماعی) می باشد. نتایج بخش اعتباریابی، حاکی از تایید مولفه های شناسایی شده در بخش کیفی بوده و نتایج بخش کمی نشان داد که تمامی ابعاد و مولفه های مدل پژوهش، مورد تایید واقع شدند.

جهت تعالی مدرسه پژوهش محور توجه به بهبود هسته فنی مدرسه یعنی فرآیند یاددهی- یادگیری ضروری است.