معرفی و پیشنهاد «عضو -جدید- ورکان» در جنوب غرب کاشان به عنوان قدیمی ترین عضو سازند قم

سازند قم (الیگوسن- میوسن پیشین) از توالی ضخیمی از مارن های دریایی، سنگ های کربناته، ژیپس و سیلیسی آواری تشکیل شده است. این سازند در سه حوضه رسوبی-ساختاری ایران مرکزی، ارومیه- دختر و سنندج-سیرجان نهشته شده است و تاکنون به 11 عضو تقسیم شده بود. «عضو بی نام» که با فسیل‎های Nummulites intermedius و Eulepidina cf. dilatata مشخص می‎شود و به روپلین نسبت داده شده است، به عنوان قدیمی ترین عضو سازند قم معرفی شده بود. مطالعات اخیر نویسنده این مقاله، نهشته های روپلین را بر اساس اولین حضور لپیدوسیکلینیدها در روپلین پسین، به روپلین پیشین و روپلین پسین تقسیم نموده است، بر این اساس، عضو بی نام دارای سن روپلین پسین است. نهشته های روپلین پیشین سازند قم که با حضور Nummulites واقعی بدون لپیدوسیکلینیدها مشخص می گردند صرفا در مناطق جنوب غربی و جنوب کاشان یافت شده اند. نهشته های قاعده ای برش های سازند قم در جنوب غربی و جنوب کاشان (متشکل از مارن، سنگ آهک و آهک مارنی) ازنظر سنگ شناسی به طور مشخصی متفاوت از عضو بی نام (تناوبی از مارن سیلتی، ماسه‎سنگ و آهک)، عضو a (آهک قاعده ای) و عضو b (مارن ماسه‎ای) سازند قم است. بنابراین، نهشته های مذکور به عنوان یک عضو جدید از سازند قم معرفی می شود و به عنوان «عضو ورکان» نام گذاری می گردد. بدین ترتیب تعداد عضوهای سازند قم به 12 عضو افزایش یافته و «عضو ورکان» (با 108 متر ضخامت در برش ورکان)، به سن روپلین پیشین، به عنوان قدیمی ترین عضو سازند قم معرفی می گردد. «عضو ورکان» در برش های ورکان (جنوب غربی کاشان)، ویدوجا (جنوب غربی کاشان) و قهرود (جنوب کاشان) نیز حضور دارد.