تبیین جامعه شناختی علل قاچاق کالا در مناطق مرزی ایران و راهکارهای مبارزه با آن (با رویکرد تلفیقی فرا تحلیل و فراترکیب)

قاچاق کالا از مسایل مهم و جدی اجتماعی و اقتصادی است که از عوامل متعدد و پیچیده ای ناشی گردیده و پیامدهای ویرانگری را بر پیکره جامعه وارد می سازد. این پژوهش، باهدف فراترکیب و فراتحلیل پژوهش های داخلی انجام شده پیرامون این مسیله در سال های اخیر انجام پذیرفت. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی است. روش پژوهش حاضر، تلفیقی از رویکرد کیفی و کمی فراترکیب و فرا تحلیل پژوهش های صورت گرفته درزمینه قاچاق در داخل کشور می باشد. در کل تعداد 33 مطالعه یافت شد و در فراترکیب مورد بهره برداری قرار گرفت ولی برای فراتحلیل جهت نمونه گیری از جامعه یادشده، 19 سند پژوهشی که حایز شرایط و ملاک های انتخاب بود، جهت ترکیب کمی نتایج و به دست آوردن نتایج واحد انتخاب گردیدند. تحلیل آماری با استفاده از ویرایش دوم نرم افزار جامع فرا تحلیل (CMA) و به روش ترکیب تصادفی اندازه اثر صورت گرفت. نتایج حاصل از فراترکیب پژوهش ها در زمینه پیامدها و راهکارهای مبارزه با قاچاق کالا در قالب کدهای گزینشی احصاء و ارایه گردید و نتایج حاصل از فراتحلیل نشان می دهد که اندازه اثر به تفکیک عوامل (اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، جغرافیایی، سیاسی-حقوقی و امنیتی-انتظامی) در سطح خطای کمتر از 1 درصد و با 99 درصد اطمینان، دارای تاثیر قوی معنادار بر قاچاق کالا می باشند و بر این اساس می توان نتیجه گیری نمود که قاچاق کالا پدیده تک علتی نبوده، بلکه محصول و پیامد مجموعه ای از شرایط علی پیچیده بوده و بنابراین کنترل و کاهش قاچاق نیز نیازمند برنامه ای همه جانبه در این زمینه ها می باشد.