چالش های نظام مراقبت از سالمندان در ایران: یک مطالعه کیفی

شناخت همه جانبه وضعیت فعلی مراقبت های سالمندی در ایران به منظور تقویت و همسو نمودن آن در راستای پاسخ به نیازهای فعلی و آتی سالمندان در کشور ضروری است. هدف این مطالعه شناسایی چالش ها و موانع سیستم مراقبت از سالمندان در ایران است.

این مطالعه با رویکرد کیفی انجام شد. چهل مصاحبه نیمه ساختاریافته با ذینفعان مختلف ارایه مراقبت به سالمندان در سطح کشور در سال 1398 بود. مشارکت کنندگان با استفاده از نمونه گیری با حداکثر تنوع انتخاب شدند. برای تحلیل یافته ها از روش آنالیز محتوی کیفی هدایت شده بر اساس شش بلوک ساختاری سازمانی جهانی سلامت با کمک نرم افزار MAXQDA10 انجام شد.
 

چالش ها و موانع سیستم مراقبت از سالمندان در شش طبقه ارایه خدمت، نیروی انسانی سلامت، سیستم اطلاعات سلامت، دسترسی به داروهای اساسی، تامین مالی و حاکمیت / رهبری دسته بندی شد. همچنین، برخی از مهم ترین چالش های سیستم مراقبت از سالمندان موارد زیر بودند: عدم وجود سازمانی واحد و با اختیارات کافی به عنوان متولی خدمات سالمندی، یکپارچه نبودن ارایه خدمات به سالمندان از مراقبت های اولیه تا مراقبت های تخصصی؛ کمبود/ توزیع نامناسب نیروی انسانی متخصص و حد واسط سالمندی؛ عدم پوشش بیمه ای خدمات مراقبت در منزل و خانه سالمندان؛ فقدان سیستم ریجستری یا بانک اطلاعاتی برای افراد سالمندان؛ فقدان / ضعف در فعالیت های دوستدار سالمند در مراکز ارایه خدمت.

نظام فعلی مراقبت از سالمندان در ایران در هر شش بلوک ساختاری سازمان جهانی سلامت با چالش های متعددی مواجه است. اصلاح و بازطراحی نظام مراقبت سالمندی بر اساس یافته های این مطالعه جهت پاسخگویی به نیاز های سالمندان کشور امری ضروری و فوری است.