بررسی و مطالعه ژنتیکی جمعیت های تغذیه کننده لاک پشت دریایی سبز (Chelonia mydas) برای نخستین بار در ایران

خانواده لاک پشت های دریایی به عنوان گونه های به شدت مهاجر و در معرض تهدید جهانی فواصل زیادی را مابین زیستگاه های لانه سازی و تغذیه ای طی می کنند. بخش های شمالی خلیج فارس و دریای عمان دربرگیرنده زیستگاه های قابل توجه تغذیه ای برای جمعیت های عمدتا گونه لاک پشت سبز (Chelonia mydas) است. این مطالعه برای اولین بار در کشور و به منظور بررسی این جمعیت ها و شناسایی زیستگاه های تغذیه ای این گونه انجام گرفت. تعداد 139 لاک پشت از زیستگاه های مختلف زنده گیری و ضمن بررسی ویژگی های ریخت شناسی با انجام نمونه برداری ساختار ژنتیکی آن ها نیز با استفاده از ژن ناحیه کنترلی (D-loop) موردمطالعه قرار گرفت. بر اساس نتایج، اندازه لاک پشت ها حاکی از حضور لاک پشت های عمدتا جوان در منطقه بود. توالی ژن مورد استفاده به طول 694 جفت باز و تجزیه و تحلیل آن ها با استفاده از 70 فرد پس از مرتب سازی و اصلاح های مورد نیاز انجام شد و تعداد 17 هاپلوتایپ به طور مشخص شناسایی شد که 13 مورد آن به عنوان هاپلوتایپ جدید ثبت شدند. هر چند درخت های رسم شده با استفاده از روش های مختلف دو گروه مجزا را نشان می داد اما هر دو گروه دارای ترکیبی از هاپلوتایپ های شناسایی شده بودند. تنوع هاپلوتایپی و نوکلیوتیدی برای کل داده ها به ترتیب 0/8977 و 0/0149 محاسبه گردید که حاکی از میزان تنوع هاپلوتایپی بالا است. این میزان تنوع و نیز تعداد هاپلوتایپ های جدید نشان دهنده اهمیت زیستگاهی منطقه خلیج فارس و دریای عمان به عنوان منطقه تلاقی جمعیت های بخش غربی و شرقی این گونه است. عوامل تهدید کننده متعدد به ویژه تغییر و تبدیل زیستگاه ها و نیز مرگ و میر ناشی از صید جانبی در فعالیت های صیادی آسیب قابل توجهی را به گونه وارد می سازد.