تبیین مزایا و چالش های طرح مراقبت در منزل پس از ترخیص از بیمارستان: یک مطالعه ی کیفی

ارایه مراقبت در منزل به بیماران، روش جایگزین بستری در بیمارستان به خصوص برای بیماران مزمن است که می تواند به عنوان یک رویکرد نوآورانه برای بهبود ارایه مراقبت و کاهش هزینه های ناشی از بستری شدن مجدد در بیمارستان ها اجرا شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی مزایا و چالش های اجرای طرح مراقبت در منزل پس از ترخیص از بیمارستان از دیدگاه دریافت کنندگان و ارایه دهندگان مراقبت سلامت در سطح دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1400 انجام شده است.

مطالعه ی حاضر یک پژوهش کاربردی است که به صورت کیفی با استفاده از مصاحبه های ساختاریافته و نیمه ساختاریافته انجام شد. جامعه ی پژوهش شامل مسیولان اجرای این طرح در سطح وزارت بهداشت و دانشگاه، مجریان این طرح در 4 بیمارستان، 5 موسسه ارایه کننده ی خدمات مراقبت در منزل، و همراهان بیماران بودند. تعداد 28 نفر از جامعه پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی وارد مطالعه شدند. برای تحلیل داده های مصاحبه از روش تحلیل محتوایی استفاده شد. از نرم افزار MAXQDA2020 جهت دسته بندی داده ها بهره برداری گردید.

بر اساس یافته های این پژوهش و پس از انجام تحلیل محتوا، نتایج به دست آمده به دو دسته مزایا و چالش های طرح مراقبت در منزل پس از ترخیص از بیمارستان طبقه بندی گردید. در مجموع 61 کد باز استخراج شد؛ به طوری که 27 کد به شناسایی 5 تم (شامل بهبود ارایه خدمت، کاهش هزینه ها، تحقق اهداف سلامت، مزایای فرهنگی و اجتماعی، فراهم بودن زیرساخت های لازم) در قسمت مزایا و 34 کد به شناسایی 7 تم (شامل سیاست گذاری، قانونی و اخلاقی، اقتصادی، نیروی انسانی، فرهنگی-اجتماعی-ارتباطی، محدودیت در ارایه خدمت و محدودیت های زمانی و مکانی) در قسمت چالش ها انجامید.

نتایج این پژوهش نشان داد که ارایه خدمات مراقبت در منزل پس از ترخیص از بیمارستان در تکمیل فرایند ارایه خدمات درمانی نقش مهمی دارد. می توان گفت ارایه خدمات مراقبت در منزل پس از ترخیص از بیمارستان باعث بهبود ارایه خدمت، کاهش هزینه ها و تحقق اهداف سلامت می شود و از طرف دیگر در حوزه های سیاسی، قانونی، اقتصادی و فرهنگی چالش هایی در مسیر اجرای بهینه ی این طرح وجود دارد. بنابراین برنامه ریزی برای ارزیابی و حل مشکلات پیش روی این خدمات امری ضروری است.