تجزیه و تحلیل ژنتیکی صفات نسبت کلیبر مبتنی بر اطلاعات کروموزم های اتوزومی و وابسته به جنس در بز مرخز

برای ایجاد یک برنامه انتخابی مناسب، برآورد پارامترهای ژنتیکی و محیطی، اجزای مختلف صفات مربوط به رشد، مورد نیاز است. نسبت افزایش وزن روزانه به وزن متابولیکی را نسبت کلیبر می گویند. در بیشتر مطالعات انجام شده در این صفت، اثر کروموزم های وابسته به جنس نادیده گرفته شده و فرض می شود که اثرات مستقیم ژنتیکی، تحت تاثیر کروموزم های اتوزومی است. بنابراین، هدف از مطالعه ی حاضر برآورد مولفه های (کو)واریانس کروموزوم های اتوزومی و وابسته به جنس در صفات کلیبر در بز نژاد مرخز بود.

در این تحقیق، از داده های مورد استفاده توسط مرکز اصلاح نژاد بز نژاد مرخز که در بین سال های 1371 الی 1393 گردآوری شده بود، استفاده شد. صفات مورد بررسی شامل: نسبت کلیبر از تولد تا شیرگیری (KR1)، از شیرگیری تا شش ماهگی (KR2)، از شش تا نه ماهگی (KR3) و از نه تا دوازده ماهگی (KR4) بود. تعیین اثرات ثابت با استفاده از، رویه GLM نرم افزار SAS انجام شد. اثرات ثابت مدل شامل سال تولد، جنسیت، تیپ تولد و سن مادر بود. همچنین، اثرات تصادفی شامل اثرات ژنتیکی مستقیم افزایشی کروموزوم های اتوزومی، اثرات ژنتیکی افزایشی کروموزم جنسی، اثرات ژنتیکی مادری، اثرات محیطی دایمی مادری و اثرات باقی مانده بود. برآورد اجزای واریانس و پارامترهای ژنتیکی با الگوریتم میانگین اطلاعات بیشترین درست نمایی محدودشده و با شش مدل حیوانی برآورد شد. از آزمون معیار اطلاعات آکاییک (AIC) برای انتخاب مناسب ترین مدل برای هر صفت، استفاده شد.

مناسب ترین مدل، برای صفات KR1 ، KR2 ، KR3  و KR4  به ترتیب مدل های ششم، اول، چهارم و اول بود. براساس بهترین مدل، وراثت پذیری های مستقیم اتوزومی برای صفات KR1 ، KR2 ، KR3  و KR4  به ترتیب، برابر 0/41، 0/019، 0/172 و 0/020، بود. وراثت پذیری های مستقیم وابسته به کروموزوم جنسی به ترتیب برابر 0/008، 0/021، 0/049 و 0/023 بود. وراثت پذیری های مادری برآورد شده برابر صفات KR1 و KR3  به ترتیب 0/106 و 0/057 بود. اثر محیطی دایمی مادری برای صفت KR1 ، 0/064 برآورد شد. همبستگی های ژنتیکی اتوزومی، کروموزم های وابسته به جنس و فنوتیپی، به ترتیب در دامنه ی 0/52- تا 0/90، 0/943- تا 0/652 و 0/001- تا 0/312- متغیر بود.

نتایج این مطالعه نشان می دهد، بخشی از واریانس فنوتیپی تحت تاثیر واریانس کروموزوم جنسی می باشد. بنابراین، وارد کردن اثر کروموزوم جنسی به مدل ممکن است، منجر به تخمین دقیق تری از وراثت پذیری مستقیم اتوزومی می شود.