ارزیابی وضعیت بیمارستان های شهر اصفهان بر اساس مدل بیمارستان دوستدار سالمند سازمان جهانی بهداشت: یک مطالعه ترکیبی

افزایش روزافزون جمعیت سالمندان مستلزم ایجاد سیستم های سلامت دوستدار سالمند به منظور پاسخ گویی به نیازهای پیچیده آنان است. هدف از انجام این مطالعه، ارزیابی وضعیت بیمارستان های شهر اصفهان بر اساس معیارهای بیمارستان دوستدار سالمند و شناسایی چالش ها و راه حل ها در راستای تحقق برنامه بیمارستان دوستدار سالمند از دیدگاه متخصصین بود. 

این مطالعه ترکیبی متوالی، در سال های 1399 تا 1400 در بیمارستان های دانشگاهی شهر اصفهان انجام شد. ابتدا با استفاده از چک لیست مطالعه احمدی و همکاران، وضعیت بیمارستان های مذکور از لحاظ معیارهای بیمارستان های دوستدار سالمند ارزیابی شد. برای تکمیل چک لیست از مشاهده، بررسی مستندات و نظرات متخصصین استفاده شد. تحلیل داده ها توسط نرم افزار SPSS نسخه 26 و با استفاده از آمار توصیفی مانند میانگین و انحراف معیار و آمار تحلیلی شامل آزمون همبستگی پیرسون انجام شد. در مرحله بعد، داده های بخش کیفی از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته جمع آوری شد و تحلیل داده ها با استفاده از رویکرد تحلیل محتوای قراردادی انجام شد. 

بیشتر بیمارستان ها از لحاظ وضعیت محیط فیزیکی، سرویس های بهداشتی و تابلو های راهنما دارای وضعیت مطلوبی بودند. کمترین نمرات به ترتیب مربوط به بعد پذیرش و پرداخت هزینه، نوبت دهی، دسترسی و خدمات بستری بود. در مجموع، میانگین نمره دوستدار سالمند بودن بیمارستان عدد 51/7 از مجموع 100 نمره به دست آمد. ارتباط معنی داری بین ویژگی های بیمارستان ها (نوع مالکیت، نوع فعالیت، تخصص، تعداد تخت، ضریب اشغال تخت، درجه اعتباربخشی، رشته تحصیلی مدیر) و نمره دوستدار سالمند بودن آن ها یافت نشد. همچنین چالش ها و راه حل ها در راستای تحقق برنامه بیمارستان دوستدار سالمند در قالب 9 حیطه و 27 زیر حیطه ارایه شد. 

در حالی که تغییر در نحوه ارایه خدمات سلامت و حرکت به سمت دوستدار سالمند سازی بیمارستان ها ضروری می نماید، طبق نتایج این مطالعه، بیمارستان های مورد مطالعه دارای کاستی های زیادی در این زمینه هستند. ترویج تخصص طب سالمندی و پرستاری سالمندی، طراحی سامانه ویژه نوبت دهی، در نظر گرفتن متصدی ویژه برای امور سالمندان در بخش های مختلف بیمارستان، کاهش هزینه های درمان سالمندان، ارتقای برنامه های مشاوره، معاینه، درمان و پیگیری سالمندان، توانمندسازی کارکنان، ارتقای زیرساخت های فیزیکی و غیره می توانند برای رفع چالش های موجود کمک کننده باشند.