تغییرات کیفیت فیزیکی- هیدرولیکی خاک در سطوح مختلف مدیریتی درمنه زارهای کوهستانی رابر، کرمان

سطح زیادی از اکوسیستم های مرتعی، در نتیجه چرای مفرط و پیوسته دام های اهلی، در حال تخریب هستند و وضعیت پوشش گیاهی و خاک آنها رضایت بخش نیست. پژوهش حاضر، به بررسی تغییرات کیفیت فیزیکی- هیدرولیکی خاک در سطوح مختلف مدیریتی (شامل قرق یک ساله، چرای با شدت کم و چرای با شدت زیاد)، در سه مکان از درمنه زارهای کوهستانی رابر-استان کرمان، می پردازد. برای این منظور در فصل رویش 1396، 30 نمونه خاک از افق سطحی با سه تکرار، از هر مکان برداشت و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (بافت، چگالی ظاهری، کربن آلی، هدایت الکتریکی، MWD، هدایت هیدرولیکی اشباع، ظرفیت رطوبتی اشباع، ظرفیت جذب آب خاک و شاخص فرسایش پذیری خاک) اندازه گیری شد. مقایسه مقادیر شاخصه ها نسبت به حد بحرانی آنها در جدول های استاندارد و در نظر گرفتن، پتانسیل منطقه و وضعیت آب و هوایی، نسبت به نوع و سطح حفاظت در آنها، تصمیم گرفته شد. بر مبنای نتایج، مدیریت های چرای اعمال شده اثر قابل توجهی بر شاخص های مذکور داشته به نحوی که تیمار چرای شدید، باعث افزایش 23/07 و 12/3 درصد (0/05<p) هدایت الکتریکی به ترتیب نسبت به تیمار قرق و چرای کم شد. کربن آلی در تیمار قرق، از 0/658 درصد به 0/491 و 0/464 درصد به ترتیب در تیمارهای چرای کم و چرای شدید کاهش یافت. همچنین کاهش معنی دار (0/01<p) میانگین وزنی قطر خاکدانه ها در اثر مدیریت های چرا نسبت به تیمار قرق مشاهده شد. از دیدگاه فیزیکی- هیدرولیکی، اعمال مدیریت چرای کم و چرای شدید، باعث کاهش 26/15 و 32/25 درصدی هدایت هیدرولیکی اشباع نسبت به مدیریت قرق شده در حالی که افزایش شدت چرا، باعث افزایش معنی دار (0/05<p) شاخص فرسایش پذیری خاک گردید. در مجموع، با توجه به مقایسه شاخص ها با حد استاندارد؛ اولویت حفاظت در هر یک از مکان های قرق، چرای شدت کم و چرای شدت زیاد؛ به ترتیب، عدم نیاز به حفاظت، حفاظت ابتدایی و حفاظت کامل می باشد.