بررسی شیوع اختلالات وضعیت بدنی در زنان روستایی براساس رده سنی و شاخص توده بدنی در استان مرکزی

مقدمه و اهداف :

وضعیت بدنی فاکتور بسیار مهمی در ارزیابی سلامت افراد محسوب می شود، زیرا هرگونه تغییر در وضعیت صحیح منجر به بروز بسیاری از اختلالات و بیماری ها در افراد می شود. در بین افراد جامعه، زنان روستایی باتوجه به ویژگی های خاص در زندگی خود ممکن است بیشتر از سایرین تحت تاثیر تغییرات وضعیت بدنی قرار گیرند. باتوجه به تعداد محدود مطالعات در این زمینه، هدف پژوهش حاضر بررسی شیوع اختلالات وضعیت بدنی در زنان روستایی براساس رده سنی و شاخص توده بدنی بود. 

مواد و روش ها :

جامعه آماری این پژوهش زنان و دختران روستایی با 3 رده سنی 15-30، 30-45 و 45-60 سال، در 20 روستای استان مرکزی از مجموع روستاهای استان می باشند که به صورت چندمرحله ای و طبقه بندی بر مبنای شاخص های جمعیت، پراکندگی جغرافیایی و میزان همکاری و مشارکت روستاها انجام شد. نمونه آماری این پژوهش تعداد 420 نفر بودند. ابزار مورد استفاده در پژوهش حاضر شامل قدسنج دیواری (مدل Seca 206)، ترازو دیجیتال (مدل 2003D)، صفحه شطرنجی ثابت و آزمون نیویورک و پدسکوپ نوری (مدل DSI) بود که با استفاده از آن ها وضعیت بدنی افراد مورد سنجش قرار گرفت. با استفاده از آزمون نیویورک و صفحه شطرنجی و با مشاهدات صورت گرفته از نمای گوناگون نزدیک ترین وضعیت بدنی مشاهده شده توسط پژوهشگر ثبت می شد. ارتفاع قوس پا نیز با استفاده از پدسکوپ انجام شد. از نسخه 23 نرم افزار SPSS برای آزمون های آماری توصیفی و همچنین جهت مقایسه اختلالات وضعیت بدنی براساس شاخص توده بدنی و رده سنی از آزمون خی دو در سطح معناداری 05/P<0 استفاده شد.

یافته ها:

 براساس یافته های پژوهش حاضر از میان ناهنجاری ها، کمرگود (هایپرلوردوزیس) (54/6 درصد)، سربه جلو (50/8 درصد) و شانه نامتقارن (39 درصد)، زانوی پرانتزی (34 درصد)، پشت کج (28 درصد)، پشت گرد (27/4 درصد) و شست کج (25/2 درصد) به ترتیب بیشترین شیوع را در بین زنان روستایی داشتند. در رده سنی 15-30 سال، به ترتیب ناهنجاری های سر به جلو، در رده سنی 30-45 سال، هایپرلوردوزیس و رده سنی 45-60 سال، شانه نابرابر بیشترین شیوع را داشتند. همچنین ناهنجاری های سر به جلو در جمعیت های با چاقی نوع1 و همچنین هایپرلوردوزیس در جمعیت های با اضافه وزن، بیشترین شیوع را داشتند. طبق آزمون خی دو و براساس رده سنی به ترتیب برای ناهنجاری های سر به جلو در رده سنی 15-30 سال، هایپرلوردوزیس در رده سنی 30-45 سال، زانو خم در رده سنی 45-60 سال و کف پای گود در رده سنی 15-30 سال به دلیل شیوع بیشتر، در میان آزمودنی ها تفاوت معناداری مشاهده شد. 

نتیجه گیری :

افزایش سن و ترکیب بدنی نامطلوب در تمامی افراد عوارض گوناگونی به دنبال خواهد داشت؛ به ویژه در زنان، عملکرد جسمانی و کنترل وضعیت بدن را دچار اختلال خواهد کرد. تفاوت های مسایل مرتبط با بهداشت، میزان مرگ ومیر بالاتر و سطح امید به زندگی پایین تر نسبت به همتایان ساکن شهر، فقر، دسترسی محدود به آموزش و منابع مالی، مشارکت در امور سخت درآمدزایی برای خانواده و بعضا وابستگی بیشتر به مردان و غیره از مهم ترین عوامل موجود در بروز بسیاری از اختلالات و بیماری ها در افراد ساکن روستاها می باشد. آموزش صحیح وضعیت های مختلف بدنی و همچنین افزایش تحرکات بدنی در قالب فعالیت های بدنی هدفمند و تمرینات بدنی می توانند عواملی برای اصلاح وضعیت بدنی و ارتقا سلامتی محسوب شوند.