شاخص ها و مولفه های موثر بر هویت اخلاقی فراگیران: سنتز پژوهی بر اساس مدل روبرتس

هویت اخلاقی فراگیران از اهداف مهم در نظام های تعلیم و تربیت است. یکی از زمینه های مهم در تکوین هویت اخلاقی فراگیران شناخت عوامل موثر بر آن است. هدف از پژوهش حاضر بررسی مولفه ها و شاخص های هویت اخلاقی فراگیران با توجه به پیشینه پژوهشی موجود می باشد.

رویکرد پژوهش حاضر کیفی و روش آن سنتزپژوهی براساس مدل روبرتس و همکاران (2007) است. جامعه پژوهش، متشکل از 227 مقاله در زمینه مولفه های موثر بر هویت اخلاقی فراگیران در طول سال های 2009  تا 2022 میلادی بود. نمونه پژوهش شامل 33 مقاله است که به صورت هدفمند جمع آوری و بر اساس پایش موضوعی، داده ها انتخاب شده اند. داده های پژوهش از تحلیل کیفی اسناد مورد مطالعه، گردآوری شده اند.  

بر اساس تجزیه وتحلیل مقالات پیشین، مولفه های هویت اخلاقی فراگیران در 6 بعد طبقه بندی شدند. این ابعاد شامل بعد فردی (مشتمل بر عوامل؛ ویژگی های شخصیتی، هوش اخلاقی، مهارت های شناختی و زمینه های فردی)، بعد ویژگی های مربی (مشتمل بر عوامل؛ تعهد، مهارت های ادراکی، اخلاق مداری، تعامل مناسب و تخصص)، بعد محتوای آموزشی (مشتمل بر عوامل؛ مشارکتی، اجتماع مدار و واقع بینانه)، بعد رویکردهای یاددهی-یادگیری (مشتمل بر عوامل؛ رویکردهای تیمی، فرآیند محوری و رویکرد تعاملی، رویکردهای فعال، مبتنی بر پراکسیس و مبتنی بر سازنده گرایی)، ویژگی های ارزشیابی (مشتمل بر محورهایی چون رویکردهای اجتماع مدار، رویکردهای فردی، رویکردهای سنجش عملکردی و عدالت گرا) و عوامل زمینه ای (مشتمل بر محورهایی چون بسترهای ارتباط مجازی، خانواده، بستر اجتماعی محیط، مدرسه و دوستان) است.

مولفه ها و شاخص های موثر بر هویت اخلاقی فراگیران در شش بعد سازماندهی شد از این رو برای طراحی الگوهای برنامه درسی جهت تربیت اخلاقی فراگیران می توان با در نظر گرفتن ابعاد زمینه طراحی الگوی جامع را فراهم آورد.