حساسیت سن گندم در مراحل بالغ زمستان‏گذران و بالدار نسل جدید به هشت گروه حشره‏کشی ایراک IRAC

گندم مهمترین محصول راهبردی در ایران و دنیا است. سن گندم (Hemiptera: Scutelleridae)Eurygaster integriceps Puton  سالانه خسارت فراوانی به آن وارد می نماید، در حال حاضر در  ایران و سایر کشورهای آلوده به این آفت دو گروه از حشره کش های ایراک (IRAC: Insecticide Resistance Action Committee) شامل پایرتیروییدها و ترکیبات فسفره آلی علیه سن گندم استفاده می شود. در این تحقیق، حشره کش های مختلف از هشت گروه حشره کشی ایراک، انتخاب و علیه سن بالغ زمستان گذران و سن بالدار نسل جدید،در زیست سنجی تماسی بکار رفتند. نتایج حاصل نشان داد که در میان حشره کش های مورد آزمایش، دلتامترین (93/2 میلی گرم ماده ی موثره بر لیتر LC50:) از گروه پایروتروییدها، سمی ترین ترکیب شیمیایی علیه سن بالغ زمستان گذران بصورت تماسی است و فنیتروتیون (4/19 میلی گرم ماده ی موثره بر لیتر LC50:) در رتبه دوم قرار داشت. اما در مرحله سن بالدار نسل جدید، هر دو حشره کش در 72 ساعت بعد از تماس در یک گروه جای گرفتند (6/4 - 4 میلی گرم ماده ی موثره بر لیتر LC50:). ادامه ی بررسی ها مشخص کرد که در میان حشره کش های نیونیکوتینوییدی، تیامتوکسام می تواند از لحاظ سمیت تماسی در رتبه ی بعدی قرار گیرد. مقایسه ی تلفات حشره کش های مختلف در غلظت های بالا (20000 - 60 میلی گرم بر لیتر) از فرمولاسیون های تجاری نشان داد که حشره کش های دلتامترین و فنیتروتیون روی هر دو فرم سن گندم، تلفات 90 تا 100 درصدی را داشتند. حشره کش های جدید اسپیروتترامات، فلونیکامید و کلرانترانیلی پرول، تلفات قابل قبولی در 72 ساعت تماس روی سن بالغ زمستان گذران و سن بالدار نسل جدید نداشتند (43 -3/3 درصد). بنابراین اغلب حشره کش های جدید مورد آزمایش برای کنترل شیمیایی سن گندم اثربخشی قابل قبولی نداشته و تنها تیامتوکسام می تواند در سطح مزرعه روی سن گندم مطالعه شود.