ارزیابی اثربخشی سناریوهای جایگزینی ناوگان اتوبوس ، در کاهش آلودگی هوای شهر کرج

با توجه به ناوگان حمل و نقل عمومی فرسوده در شهر کرج، نیاز به جایگزینی ناوگان با استانداردهای به روز دارد. با توجه به ابعاد اقتصادی و محیط زیستی بایستی اثربخشی اقدامات انجام شده مورد سنجش قرار گیرد. بنابراین دستیابی به هدف ارزیابی تغییر در انتشار آلاینده ها براساس هر سناریوی جایگزینی، می تواند به مسیولان در جهت اتخاذ استراتژی های کاهش آلودگی هوا کمک نماید. هدف طراحی سناریوها، در این پژوهش، برآورد میزان موثر بودن سناریوها در حوزه جایگزینی ناوگان اتوبوس های واحد فرسوده، در کاهش انتشار آلاینده های، هوا است.
ابتدا دسته بندی اتوبوس واحد براساس پارامتر هایی از جمله سیستم های مختلف، سال تولید، استاندارد آلایندگی، نوع سوخت مصرفی و کلاس خودرو در سال 9813 مورد بررسی قرار گرفته اند. در ادامه به طراحی سناریوهای کاهش آلاینده های معیار در دو طرح، جایگزینی ناوگان فرسوده به ناوگان هیبریدی، دوگانه سوز و با سوخت مصرفی، دارای استاندارد آلایندگی یورو 4، پرداخته شد و در نهایت سناریوها، با سناریو پایه مقایسه شد. ضرایب انتشار آلایندگی و طراحی سناریوها با استفاده از مدل بین المللی انتشار وسایل نقلیه متحرک (IVE)، به ازای معابر، شریانی درجه 1، بزرگراهی و آزادراهی، با شیب های صفر و 2 ± درصد محاسبه شدند.
نتایج مقایسه سناریوها نشان داد، با جایگزینی کل ناوگان فرسوده از نظر سن (به ناوگان جدید، سناریوی چهارم)، بیشترین کاهش انتشار آلاینده های معیار، 40 % (CO)، 60% (VOC)، 42% (NOX)، 86% (PM)، را نشان داد. همچنین نتایج توزیع انتشار آلاینده ها در شهر کرج، با نرم افزار Arc Map نشان داد که بیشترین انتشار آلاینده ها، مربوط به منطقه 10، و کمترین انتشار، منطقه 1، شهر کرج است.
بر اساس یافته ها میزان اثربخشی سناریوهای جایگزینی ناوگان فرسوده (استفاده از خودروهای هیبریدی، دوگانه سوز و با سوخت یورو 4)، در کاهش انتشار آلاینده های هوا، 40 تا 80 درصد بوده است. سناریوهای کاهش انتشار آلاینده ها و راه کارهای افزایش کیفیت هوا برای سیاست مداران و محققان برای فهم بهتر شرایط جاری آلودگی هوا در منطقه مفید و تا حد زیاد عملیاتی است، که نیاز به تامین به موقع بودجه و برنامه ریزی مدون و دقیق برای اجرا دارند.