بررسی ترکیب شیمیایی، تجزیه پذیری شکمبه ای و تولید گاز آزمایشگاهی سیلاژ تفاله پونه کوهی با مقادیر مختلف خرمای ضایعاتی

سیستم های تغذیه نشخوارکنندگان بر مبنای ضایعات قابل دسترس در هر منطقه یک راهکار مفید جهت تامین خوراک دام می باشد. از جمله این ضایعات کشاورزی می توان به تفاله پونه کوهی اشاره نمود که پسماند کارخانجات عصاره گیری است. ذخیره کردن اینگونه منابع در شرایط عادی به خاطر رطوبت بالای آن ها مشکلاتی ایجاد می کند. سیلو کردن یکی از روش های متداول نگهداری و عمل آوری مواد علوفه ای با رطوبت بالا است. از طرفی افزودن منابع کربوهیدراتی زود هضم مانند خرمای ضایعاتی سبب بهبود ارزش تغذیه ای سیلو می شود. هدف از انجام این آزمایش بررسی ترکیب شیمیایی، تجزیه پذیری شکمبه ای و تولید گاز آزمایشگاهی سیلاژ تفاله پونه کوهی با درصد های مختلف خرمای ضایعاتی بود.

برای انجام این آزمایش 400 کیلوگرم تفاله پونه کوهی با سطوح صفر، 5، 10 و 15 درصد خرمای ضایعاتی در سطل هایی با گنجایش ده لیتر سیلو گردید. بر این اساس تیمارهای آزمایشی شامل: 1) تفاله خشک پونه کوهی، 2) سیلاژ تفاله پونه کوهی بدون افزودنی، 3) سیلاژ تفاله پونه کوهی با افزودن 5 درصد خرمای ضایعاتی، 4) سیلاژ تفاله پونه کوهی با افزودن 10 درصد خرمای ضایعاتی و 5) سیلاژ تفاله پونه کوهی با افزودن 15 درصد خرمای ضایعاتی بودند. پس از گذشت 45 روز، درب سیلوها باز شد و از سیلاژها برای تعیین ترکیب شیمیایی، تجزیه پذیری شکمبه ای به روش کیسه های نایلونی و آزمون تولید گاز آزمایشگاهی نمونه گیری شد. نتایج به دست آمده در قالب طرح کاملا تصادفی تجزیه و تحلیل آماری شدند.

نتایج این آزمایش نشان داد که با سیلو کردن تفاله پونه کوهی و افزایش سطح خرمای ضایعاتی در سیلاژ ها، میزان ماده خشک افزایش پیدا کرد. الیاف نامحلول در شوینده ی خنثی و عصاره اتری تفاله پونه کوهی با سیلو کردن کاهش یافتند. ولی افزودن خرمای ضایعاتی به سیلوها، باعث افزایش درصد آن ها شد. کمترین حجم گاز تولیدی در تمام ساعت های انکوباسیون مربوط به سیلاژ تفاله پونه بدون خرمای ضایعاتی بود (100 میلی لیتر). پتانسیل تولید گاز و نرخ تولید گاز با سیلو کردن تفاله پونه کوهی کاهش یافت، اما افزودن خرمای ضایعاتی به سیلوها منجر به افزایش این دو مولفه گردید. عامل تفکیک در تفاله پونه کوهی سیلوشده بدون افزودنی بالاترین مقدار بود (23/2 میلی گرم بر میلی لیتر). تجزیه پذیری بخش سریع تجزیه (a) برای ماده خشک، پروتیین خام و الیاف نامحلول در شوینده ی خنثی و همچنین تجزیه پذیری بخش کند تجزیه شونده (b) برای پروتیین خام و الیاف نامحلول در شوینده ی خنثی با سیلو کردن کاهش پیدا کرد، اما افزودن سطوح مختلف خرمای ضایعاتی به سیلوها منجر به افزایش تجزیه پذیری بخش سریع تجزیه شد. بخش کندتجزیه شونده برای ماده خشک با سیلو کردن و همچنین افزودن خرمای ضایعاتی به سیلوها افزایش پیدا کرد. ثابت نرخ تجزیه (c) برای ماده خشک و الیاف نامحلول در شوینده ی خنثی با سیلو کردن تفاله پونه کوهی کاهش پیدا کرد، ولی افزودن سطوح مختلف خرمای ضایعاتی تا سطح 15 درصد منجر به افزایش معنی دار این مولفه گردید (به ترتیب 016/0 و 018/0).

نتایج این پژوهش نشان داد که با سیلو کردن تفاله پونه کوهی ترکیب شیمیایی و ارزش غذایی آن اندکی کاهش پیدا کرد. اما به نظر می رسد برای سیلوکردن تفاله پونه کوهی، با افزودن 15 درصد خرمای ضایعاتی، بهترین عملکرد تولید سیلاژ را بتوان شاهد بود.