مقایسه روش تحلیل مولفه اصلی و رگرسیون چندگانه در تخمین وزن شترهای پرواری

یکی از منابع درآمدی مردم حاشیه کویر در بسیاری از نقاط جهان پرورش و نگهداری شتر است. خصوصیات مرتبط با رشد شتر، از جمله صفات وزن تولد، وزن شیرگیری، افزایش وزن روزانه و وزن یک سالگی به عنوان صفات اصلی اقتصادی مد نظر شترداران می باشد. برای مدیریت و بهبود ژنتیکی و فنوتیپی این صفات، رکوردبرداری اوزان این دامها ضروری می باشد. رکوردبرداری از شتر بویژه وزن کشی آن به دلیل نا آرامی و جثه بزرگ با دشواری های متعدد همراه است. استفاده از روش های ریاضی کارآمد می تواند این مشکل را رفع نماید. روش های ریاضی مختلفی برای پیش بینی وزن شتر از روی ابعاد بدنی آن ارایه شده و کارایی آنها به اثبات رسیده است. لذا، مطالعه حاضر با هدف مقایسه کارایی رگرسیون به روش تحلیل مولفه های اصلی و رگرسیون چندگانه در تخمین وزن شترهای پرواری از روی ابعاد بدنی به انجام شده است.

به منظور مقایسه کارایی رگرسیون به روش تحلیل مولفه اصلی و رگرسیون چندگانه در تخمین وزن شترهای پرواری از روی ابعاد بدن، رکورد مربوط به 220 نفر بچه شتر پرواری ایستگاه بافق یزد مورد استفاده قرار گرفت. برای این منظور بچه شترها تازه متولد شده برای یک دوره 9 ماهه با استفاده از جیره های استاندارد پروار شدند. در طول دوره هر یک از بچه شترهای پروار وزن کشی شده و اندازه بدنی آنها شامل طول بدن، ارتفاع شانه، دور سینه، عرض شکم، ارتفاع کوهان تا زمین، دور پوزه، طول گردن، فاصله شانه تا استخوان لگن، طول دم، عرض لگن، ارتفاع کوهان تا زیرشکم و طول سر اندازه گیری شد. ابعاد بدنی شترها با استفاده از متر نواری و وزن بدن آنها با استفاده از باسکول دام کش ثبت شد. سپس داده ها، با استفاده از دو روش تحلیل مولفه های اصلی و رگرسیون چندگانه مورد تجزیه تحلیل قرار گرفتند. به منظور برازش مدل های پیش بینی کننده، وزن بدن شترها به عنوان متغیر وابسته و صفات بیومتری (اندازه بدنی شترها) به عنوان متغیرهای مستقل به مدل معرفی شد. تجزیه و تحلیل مدل های رگرسیون با استفاده از مدل های خطی یک و چند متغیره انجام و بهترین مدل جهت تخمین وزن شترها از روی ابعاد بدنی با روش گام به گام (Stepwise) انتخاب گردید. کارایی هر یک از مدل ها، با استفاده از آماره ضریب تبیین نسبت به یکدیگر مورد ارزیابی قرار گرفت.

براساس نتایج، همبستگی بین وزن بدن با ابعاد مختلف بدن شامل طول بدن، ارتفاع شانه، دور سینه، عرض شکم، ارتفاع کوهان تا زمین، دور پوزه، طول گردن، فاصله شانه تا استخوان لگن، طول دم، عرض لگن، ارتفاع کوهان تا زیر شکم و طول سر به ترتیب 93/0، 89/0، 89/0، 89/0، 94/0، 73/0، 89/0، 90/0، 80/0، 85/0 ، 89/0 و 79/0 برآورد شد. نتایج نشان داد که از بین 6 مدل رگرسیون برازش شده برای تخمین وزن شترهای پروار، مدل شماره 6 که در آن متغیرهای طول سر، طول بدن، عرض شکم، طول گردن، دور پوزه و ارتفاع شانه به عنوان متغیر پیش بینی کننده استفاده شده بود، دارای کمترین خطا (06/12) و بالاترین دقت 92/0 نسبت به سایر مدل ها بود. در تحلیل رگرسیون به روش تحلیل مولفه های اصلی، مولفه اول، مولفه دوم و مجموع به ترتیب 1/82، 73/3 و 8/85 درصد از واریانس وزن بدن را تبیین نمود. وزن شترهای پرواری با استفاده از تحلیل مولفه های اصلی با دقت 93/0 و خطای 54/11 پیش بینی شد.

نتایج مطالعه حاضر نشان داد به منظور تخمین وزن شترهای پرواری استفاده از تحلیل مولفه اصلی علاوه بر ساده نمودن مدل های پیش بینی کننده، در مقایسه با رگرسیون چندگانه از کارایی و دقت بالاتر و همچنین خطای کمتری برخوردار بود و این روش می تواند جایگزین مناسبی برای روش رگرسیون در پیش بینی وزن شترها باشد.