ارزیابی کتابسنجی انتشارات علمی پژوهشگران مراکز تحقیقاتی نظامی بخش سلامت در ایران و جهان طی 5 سال اخیر (2020-2016)

سلامت از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی عبارت است از رفاه کامل جسمانی، روانی و اجتماعی نه تنها فقدان بیماری و ناخوشی. مطالعه حاضر با هدف پایش و ارزیابی انتشارات علمی مراکز تحقیقاتی نظامی حوزه سلامت و پژوهشگران آن ها در 5 سال اخیر (2016-2020) طراحی شد. ابتدا با استفاده از یک استراتژی جستجوی پیشرفته برای ابعاد گوناگون سلامت در پایگاه علمی ساینس دایرکت، پژوهشگران نظامی شناسایی شدند. سپس خروجی کامل مقالات پژوهشی آن ها از پایگاه اسکوپوس استخراج گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون من-کندال استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار R و مصورسازی رویکردهای علم سنجی با استفاده از نرم افزار VOSviewer انجام شد. در مجموع، 3771 و 79069 مقالات پژوهشی به ترتیب در مراکز تحقیقات نظامی ایران و دنیا در حوزه سلامت طی دوره زمانی 5 ساله (2020-2016) رصد شدند. مراکز تحقیقات نظامی چین و ایالات متحده، پیشتازان انتشار مقالات علمی حوزه سلامت بودند. ایران، ایالات متحده، انگلیس و پاکستان رشد پژوهشی معناداری از میان برترین کشورها، طی دوره 2020-2016 تجربه کردند (0/027=P). همچنین ایالات متحده، رشد همکاری بین المللی نزدیک به معناداری (0/086=P) و ایران رشد پژوهش های مروی نزدیک به معناداری (0/086=P) را در این سال ها ثبت کردند. به علاوه، همبستگی معناداری میان شمار کل مقالات و نسبت مقالات مروری در ایران به مرور زمان رویت شد (0/017=P). مراکز تحقیقاتی نظامی ایران و دنیا و برجسته ترین پژوهشگران آن ها در اولویت موضوع پژوهشی "Medicine and Dentistry Biochemistry, Genetics and Molecular Biology," مشترک بودند. شیفت پژوهشی به سمت کلیدواژه "COVID-19" در سال 2020 در ایران و دنیا مشاهده شد. تشریح و مصورسازی انتشارات علمی مراکز تحقیقاتی نظامی ایران و دنیا و پژوهشگران آن ها از یافته های اصلی مطالعه حاضر بود. نیاز به بازنگری سیاست های علم و فناوری به منظور تقویت نقاط ضعف و تداوم نقاط قوت، ضروری است.