بررسی ارتباط بین شاخص اقتصادی اجتماعی و شاخص فراهمی منابع و نابرابری سال های از دست رفته به خاطر ناتوانی و مرگ زودرس در استان های ایران

برای اثربخش ترشدن برنامه ها و مداخلات اجتماعی کنترل کننده ی بار بیماری ها، نیاز است که سیاست گذاران شواهد معتبری درباره ی نقش تعیین کننده های اقتصادی اجتماعی داشته باشند. این مطالعه با هدف بررسی رابطه ی شاخص اقتصادی اجتماعی و شاخص فراهمی منابع با بار بیماری ها در بین استان های کشور در سال 2019 انجام شده است.

این پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی و با استفاده از داده های استانی سال 2019 انجام شد. داده های استانی مورد نیاز از گزارش سال نامه ی آماری و گزارش هزینهی درآمد خانوار مرکز آمار و داده های مربوط به سال های تعدیل شده با ناتوانی و مرگ زودرس (دالی) از تخمین های بار بیماری سال 2019 استخراج شدند. نابرابری دالی از طریق تخمین شاخص تمرکز و استخراج منحنی تمرکز در فاصله ی اطمینان 95 درصد بررسی شد. تحلیل های انجام شده در محیط نرم افزار استتا 15 انجام شدند.

در سال 2019 میانگین دالی سرانه 98/3 ± 33/18 بوده است. میانگین شاخص اقتصادی اجتماعی و شاخص فراهمی منابع برای 31 استان به ترتیب 21/0 ± 37/0 و 20/0 ± 64/0، به دست آمدند. با درنظرگرفتن تفاوت در منابع موجود (کووریت)، بین چارک های اقتصادی اجتماعی، تفاوت معنادار آماری از نظر توزیع دالی سرانه وجود داشت (01/0>P)، به طوری که اندازه ی اثر تعلق به چارک اقتصادی اجتماعی 758/0 به دست آمد (01/0>P)؛ اما اندازه ی اثر تفاوت در فراهمی منابع از نظر آماری معنادار نبود.

سیاستگذاران سلامت در سطح ملی و استانی باید سعی کنند از طریق ترویج برنامه های تشویق سبک سالم زندگی، توسعه ی دسترسی همگانی به خدمات غربالگری زودرس و هدف گیری پیشگیری از علل مرگ ومیر نابرابری را کاهش دهند.