بررسی تاثیر درماندگی آموخته شده بر افسردگی و پرخاشجویی شامپانزه نگهداری شده در پارک حیوانات ناجا

درست از فردای روزی که سلیگمن نتیجه بررسی های تجربی و آزمایشگاهی خود را پیرامون اثرات استیصال درماندگی ایجاد شده بر خلق و خوی ارگانیسم ها منتشر نمود، حوزه مطالعاتی و پژوهشی جدیدی شکل گرفت که قلمرو آن از ارگانیسم های سطح پایین تا انسان گسترش یافت. هدف از این پژوهش تجربی از آن رو به سامان رسید که اثرات «درماندگی آموخته شده» را بر حالات خلقی-رفتاری شامپانزه ها مورد کاوش قرار دهد.

برای این منظور ابتدا با استفاده از دو چک لیست مستقل برخوردار از پایایی بسنده میزان نشانه ها (سمپتوم ها) ی افسردگی و پرخاشجویی سه شامپانزه اندازه گیری شد. آنگاه با استفاده از «ناکام سازی های مکرر» هر سه حیوان دچار نشانگان (سندرم) «درماندگی آموخته شده» گردیدند. سه روز بعد از ابتلای سه حیوان به سندرم مذکور، بار دیگر با استفاده از دو چک لیست پیش گفته میزان افسردگی و واکنش های پرخاشگرانه سه حیوان اندازه گیری شد. داده های به دست آمده در پیش آزمون و پس آزمون به کمک نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون آماری t وابسته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتایج حاصل آشکار ساخت که درماندگی آموخته شده اولا: هر سه حیوان را دچار افسردگی ساخته است و ثانیا: میزان رفتارهای پرخاشجویانه سه حیوان را به صورت معنی داری فزونی بخشیده است.

از این یافته ها می توان نتیجه گرفت که درماندگی حاصل از ناکامی های مستمر ارگانیسم های حیوانی را، همانند انسان ها، دچار حالات خلقی ناخوشایند و رنج آوری همچون افسردگی و تندخویی (پرخاشگری) می سازد.