تحلیل مبانی تفسیر علمی در اندیشه خاورشناسان مثبت نگر

تفسیر علمی ازجمله روش های تفسیری است که در دوران معاصر موردتوجه پژوهشگران قرآنی قرار گرفته است. تحلیل و بررسی مبانی این روش تفسیری از آنجا بایسته است که بسیاری از داوری ها درباره روش تفسیر علمی، بر اساس قضاوت درباره مبانی مورداعتقاد و عمل باورمندان به تفسیر علمی صورت می گیرد. پذیرش یا عدم پذیرش این مبانی مفسر را عامل اشتیاق یا رویگردانی از این شیوه تفسیری خواهد گشت. اندیشه ورزان خاورشناس ازجمله افرادی هستند که به داوری مبانی تفسیر علمی پرداخته اند. دسته ای به خطای این مبانی رای داده و به نقض و انکار آن پرداخته اند. دسته ای دیگر به صحت آن مبانی و پذیرش تفسیر علمی قرآن حکم کرده. مطالعه و تحلیل دیدگاه های مستشرقان نشان می دهد دسته دوم که در این مقاله با عنوان خاورشناسان مثبت نگر نامبردار شده اند، با پذیرش ابتنای احکام قرآنی بر مصالح و مفاسد واقعی و امکان آزمون تجربی برخی از معارف علمی قرآن، به نفی هرگونه تعارض قرآن و علم، معتقدند. آنان بهره گیری از معارف علمی قرآن را ضرورتی غیرقابل تردید تلقی کرده و در این راستا، یافته ها در دانش بشری را قرینه ای برای فهم بهتر قرآن کریم معرفی می کنند. این گروه، تمدن علمی و فرهنگی اسلامی گذشته را مدیون معارف قرآنی دانسته و بر پاسخگویی قرآن به نیازهای انسان معاصر و آینده تاکید می ورزند. توجه به اعجاز علمی قرآن به مثابه یکی دیگر از مبانی تفسیر علمی، انسان برای این گروه از مستشرقان چشمگیر بوده که باعث استبصار برخی از آنان گردیده است.