نقش مناطق پیرامونی در تداوم منازعه افغانستان

این مقاله به دنبال فهم نظام مند تداوم منازعه و بی ثباتی در افغانستان است. دولت افغانستان در نیم قرن اخیر همواره درگیر منازعه و بی ثباتی بوده است. در طول 50 سال اخیر سه کودتا و 6 بار سقوط نظام سیاسی در افغانستان اتفاق افتاده است. موقعیت افغانستان بین سه منطقه ی جنوب آسیا، خاورمیانه و آسیای مرکزی نقشی تعیین کننده در تداوم منازعه این کشور دارد. از منظر نظریه مجموعه امنیت منطقه ای به موقعیت افغانستان دولت عایق گفته مشود. دولتی که جزء سیستم های امنیت مناطق پیرامونی نیست و از پویش های مناطق هم جوار آسیب پذیر است. پرسش پژوهش این است که مناطق پیرامونی افغانستان چگونه در تداوم منازعه این کشور تاثیرگذارند؟ در پاسخ به چگونگی نقش مناطق پیرامونی افغانستان در تداوم منازعه این کشور فرضیه پژوهش این است که افغانستان به مثابه ی دولت عایق متعلق به مجموعه های امنیتی منطقه ای پیرامونی خود (جنوب آسیا، آسیای مرکزی و خاورمیانه) نیست. واقع شدن افغانستان در این جایگاه باعث ضعف هم سرنوشتی بین افغانستان و مناطق فوق شده است و درنتیجه به محلی برای سرریز منازعات مناطق پیرامونی و تداوم منازعه تبدیل شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد رقابت بین هند و پاکستان از منطقه ی جنوب آسیا، رقاب بین ایران و عربستان و سرازیر شدن اعضای گروه های غیردولتی مانند داعش از منطقه ی خاورمیانه و سرازیر شدن گروه های بنیادگرای اسلامی مانند جنبش اسلامی ازبکستان و انصار الله تاجیکستان و مسیله انتقال انرژی از منطقه ی آسیای مرکزی نقش اساسی در تداوم منازعه افغانستان دارند. این پژوهش با روش کیفی و با استفاده از منابع اسنادی-کتابخانه ای گردآوری شده است.