طراحی و اعتبار بخشی الگوی مطلوب برنامه درسی تربیت شهروندی دیجیتال با رویکرد تلفیقی در دوره متوسطه

این پژوهش طراحی و اعتباربخشی الگوی برنامه درسی تلفیقی تربیت شهروندی دیجیتال است. در پژوهش حاضر دو پرسش اساسی مورد بررسی قرار گرفته است: 1) الگوی مطلوب برنامه درسی تربیت شهروندی دیجیتال با رویکرد تلفیقی در دوره متوسطه چه ویژگی هایی دارد؟ 2) الگوی پیشنهادی از نظر متخصصان تا چه میزان معتبر است؟

این پژوهش جزء پژوهش های آمیخته با طرح اکتشافی است که در دو بخش کیفی-کمی انجام شده است؛ در بخش کیفی به فرایند طراحی الگو و در بخش کمی با روش توصیفی از نوع پیمایشی، به اعتباربخشی الگو پرداخته شد. در بخش کیفی حوزه مطالعات شامل منابع نظری و پژوهشی داخلی و خارجی در دسترس و همچنین 20 نفر از متخصصان و صاحب نظران حوزه برنامه ریزی درسی، تکنولوژی آموزشی و کارشناسان حوزه دیجیتال بود که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. روایی داده ها از طریق سه سویه سازی حاصل شد. ابزار گردآوری، مصاحبه نیمه ساختار یا فته بود برای تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون استفاده شد.

یافته ها مطابق با الگوی اکر در قالب مولفه های برنامه درسی تربیت شهروندی دیجیتال شامل منطق، اهداف، محتوا، فرصت های یادگیری، منابع، نقش معلم، زمان، فضا، گروهبندی و ارزشیابی، تبیین گردید. طبق یافته های پژوهش منطق برنامه، تلفیق مسایل مربوط به شهروندی دیجیتال در برنامه های درسی و آموزشی را مورد توجه قرار داده است. عنصر هدف به سه دسته اخلاق شهروندی دیجیتال، سواد شهروندی دیجیتال و مهارت های شهروندی دیجیتال در سه بعد دانش، مهارت و نگرش اشاره داشت. محتوا در سه بخش محافظت، آموزش و احترام مطرح شد و بر اهمیت رویکردهای فعال تدریس تاکید گردید همچنین به معلم در نقش راهنما و تسهیلگر اشاره شد و بهره گیری از منابع متنوع مورد تاکید قرار گرفت. در این طراحی برنامه درسی زمان و مکان انعطاف پذیر بوده، فعالیت ها در قالب گروه های کوچک انجام می پذیرد. در بخش ارزشیابی انواع روش های ارزشیابی کیفی مورد توجه قرار گرفتند. در مرحله اعتبار بخشی از روش کمی از نوع پیمایشی بهره گرفته شد. نتایج اعتبار بخشی نشان می دهد که الگوی پیشنهادی از نظر متخصصان مطالعات برنامه درسی، تکنولوژی آموزشی و حوزه دیجیتال مناسب بوده است.