بررسی جنبه های اندرزی مثل های منطقه کوهمره سرخی

مثل ها یکی از گونه های ادبیات عامه اند که همواره بستری مناسب برای بازتاب احساسات، اندیشه ها، باورها، آرمان ها، آرزوها و خلق و خوی جوامع انسانی بوده اند. یکی از ویژگی های مهم مثل ها، جنبه اندرزی آن هاست. قوم سرخی، یکی از اقوام کهن ایرانی است که در جنوب غرب شیراز و در منطقه کوهمره سرخی سکونت دارند. این قوم به گویش سرخی سخن می گویند و از ادبیات شفاهی غنی برخوردارند. مثل، یکی از گونه های بسیار پرکاربرد در گفت و گوهای مردم این دیار است.  نگارنده، نخست با روش میدانی و با بهره گیری از افراد کهن سال در روستاهای مختلف این منطقه، به گردآوری چهار صد و شصت و سه مثل که دویست و هشتاد مورد از آن ها جنبه تعلیمی دارند، پرداخته و سپس با استفاده از منابع کتابخانه ای و با رویکرد توصیفی-تحلیلی، جنبه های اندرزی آن ها را بررسی و تحلیل کرده است. اهمیت و ضرورت این پژوهش در حفظ بخش مهمی از ادبیات عامیانه این منطقه است که در آستانه نابودی قرار دارد. یافته های پژوهش نشان دهنده کثرت و گوناگونی مفاهیم اندرزی در مثل های قوم سرخی است. بیش از نیمی از مثل های این منطقه، دربرگیرنده پند و اندرز است. توصیه به رعایت فضیلت های اخلاقی و دوری از رذیلت های اخلاقی، کار، ازدواج و تربیت فرزندان، بخش اعظم این مفاهیم را دربرمی گیرد. مفاهیم اندرزی این مثل ها در هشت مقوله دسته بندی شده است: آموزه هایی درباره فضیلت های اخلاقی، آموزه هایی درباره رذیلت های اخلاقی، آموزه هایی درباره دوست، دشمن و هم نشین، آموزه هایی درباره معیشت و طلب روزی، آموزه هایی درباره توصیه به کار، تدبیر در کارها، سپردن کار به کاردان، آموزه هایی درباره ازدواج، آموزه هایی درباره تربیت و دیگر مسایل فرزندان و آموزه هایی درباره هشیاری در شناخت افراد جامعه.